Compassie kun je leren, is de overtuiging van Karel Muller, projectleider van de School voor Compassie, een initiatief van het Leger des Heils. Geïnspireerd door Jezus tracht het project christelijke thematiek met nieuwe vormen te combineren.

“We beginnen hier niet bij overtuigingen, maar bij gedrag”, vertelt projectleider Karel Muller. Met ritueel begeleiders Yvonne van de Graaf en Anne Tuk geeft hij leiding aan de School voor Compassie, een initiatief van het Leger des Heils dat op verschillende plaatsen in het land wordt uitgerold.

De School is gegrondvest op Mullers idee dat compassie een vaardigheid is die je kunt aanleren. “Wij zien compassie als het in praktijk brengen van de beroemde uitspraak van Jezus: behandel andere mensen net zoals je zelf behandeld wilt worden.”

Symbolische kaarsen

De school geeft onder meer trainingen in de zestiende-eeuwse Rochuskapel in Amersfoort. Trainer Anne Tuk haalt een kop kruidenthee voor de bezoekers en wijst waar pepermunt en chocolaatjes staan. Stoelen staan in een kring, in het midden een kandelaar met vijf brandende kaarsen.

Een hoger geplaatste kaars en vier eromheen symboliseren compassie met jezelf, met de ander, met de aarde en God – of het goddelijke, het goede, de spiritualiteit of hoe je het maar wil noemen. “Alles is goed”, aldus Tuk.

Kunstig nagemaakte pioenrozen in een vaas, potjes met waxinelichtjes op de grond in een wit gestuukt kapelletje met een enkel heiligenbeeld in een nis. Zou dat Sint Rochus zijn?

‘Geen oordeel’

Langzaam maar zeker vult de kring zich. Tien vrouwen, twee mannen, twee van de deelnemers horen bij elkaar. De afspraak is duidelijk: wat deelnemers zeggen in de training blijft binnen de muren van de kapel.

“We willen een plek bieden waar je kunt zijn wie je bent, waar geen oordeel is. En tegelijkertijd een plek waar je wordt gestimuleerd om te groeien in compassie. Uiteindelijk geloven we dat mensen daar gelukkig van worden”, vertelt Muller na afloop.

Compassie

“Het klopt dat mensen hier rituelen kunnen herkennen die binnen kerkelijke verbanden worden gebruikt, maar kerken hebben voor veel mensen tegenwoordig een enorme drempel”, zegt hij ook.

“We weten ons geïnspireerd door Jezus van Nazareth. Voor ons is hij vleesgeworden compassie, mensgeworden hemelse liefde. Zijn liefde zet ons aan tot compassie. Maar we zijn geen plek waar we het voortdurend over het christelijk geloof hebben. We willen een thuis zijn voor mensen van allerlei pluimage. We vinden elkaar op het thema compassie. En als mensen meer over de achtergronden of ons persoonlijke geloof willen weten, vertellen we daarover.”

‘Experimenteren’

Het idee voor de School voor Compassie werd geboren toen het Leger des Heils zich enkele jaren geleden bezon op zijn missie. “We stelden vast dat we onvoldoende aansluiting maken met een niet-kerkelijk publiek als het gaat om het delen van de boodschap van Jezus. Toen is besloten dat we gaan experimenteren met nieuwe vormen van kerk-zijn en Leger-zijn. De afgelopen drie jaar zijn diverse concepten ontwikkeld. De School voor Compassie is er daar een van.”

Het idee is ontstaan vanuit Mullers contacten met “zogeheten nieuwe spirituelen” en zinzoekers, legt hij uit. “Wat mij opviel, was dat zij geïnteresseerd zijn in thema’s waarover het in de kerk ook gaat. Denk aan verbinding, mystiek, liefde, zorg voor de aarde. Dus ben ik met een aantal mensen gaan nadenken over hoe we op een andere manier mensen iets van het ‘volle leven’ waarover Jezus sprak kunnen laten ervaren. Wij willen tegengif bieden voor polarisatie en cancelcultuur. We bouwen kleine gemeenschappen van mensen die naar elkaar omkijken en ook oog hebben voor andere medemensen.”

inspiratiebronnen

Het thema van de avond is overvloed. Iedereen vertelt wie voor hem of haar een bron van inspiratie is. Peerke Donders, een schrijver, een oude zuster, Jezus, de mensen die je dagelijks ontmoet. “Het mag allemaal”, moedigt een van de begeleiders de deelnemers aan.

“Ik vind ook goud in de ontmoeting met de ander.” Ze slaat op de gong, het geluid klinkt lang na.

Paradijs

Je voeten stevig op de grond. Inademen, uitademen, maak het stil in jezelf. Met de ogen dicht luisteren. Muziek, een koor zingt kerkmuziek. De begeleiders lezen teksten voor.

De ogen weer open, kijk de anderen bewust en met een glimlach aan. “Als we nu allemaal besluiten tot eenheid, gelijkwaardigheid, aanvaarding en oordeelloosheid, leven we bijna in het paradijs.”

Wachten tot het stromen gaat

Een nieuwe oefening. Een van trainers legt gele plakbriefjes neer bij lichtjes die verspreid in het kleine zaaltje staan. Liefde, mildheid, zelfvertrouwen, zelfbeheersing… De deelnemers zoeken een woord dat hen aanspreekt. Het is druk bij zelfbeheersing, kennelijk zijn er meer die dat wel eens verliezen. Zonder zich te schamen vertellen de deelnemers daarover.

Na tien minuten is het tijd om terug naar de kring te gaan. De vloer is vrij. Telkens stapt een deelnemer naar voren. Hij of zij spreekt uit waar behoefte aan is. Liefde? De groep stapt naar voren, de omstanders reiken met beide handen naar de persoon in het midden. “Dat God je overvloedig zegenen mag met liefde.” Met de ogen dicht, wachten tot het stromen gaat.