De naam van de kleine bakkerij in een voorstad van Denver, die de kop van jut werd in de strijd van de homo-emacipatiebeweging tegen het vrije geweten, spreekt boekdelen: Masterpiece, ‘meesterwerk’.

Het schijnt dat bakker Jack Phillips die naam een kwart eeuw geleden koos om twee redenen. Ten eerste als verwijzing naar zijn artistieke ambities als taartenmaker, en ten tweede als verwijzing naar Jezus’ opmerking in het Matteüsevangelie dat niemand twee meesters kan dienen: “Gij kunt niet God dienen en de mammon.”

De mammon is rancuneus

Uit de naam van de bakkerij spreekt dus zowel een artistieke als een religieuze integriteit. Hij wil producten verkopen waar hij als gelovig ambachtsman ten volle achter kan staan. Een zeldzame deugd in deze tijd waarin het mammon-motto bij uitstek geldt: ‘Wie betaalt, bepaalt.’

Maar de mammon is rancuneus: toen de Amerikaanse bakker om deze reden weigerde een bruidstaart voor een homohuwelijk te maken, daalde de publieke en juridische toorn op hem neer – die afgelopen dinsdag een voorlopig hoogte- (of diepte-)punt bereikte bij het federaal hooggerechtshof in Washington.

Een conflict?

In diverse internationale media, ook Nederlandse, werd deze zaak voorgesteld als een conflict tussen de vrijheid van meningsuiting enerzijds, en het verbod op discriminatie anderzijds. Dan lijkt de zaak klip en klaar: de tweede weegt zwaarder dan de eerste, je mening voor je houden is immers een kleiner kwaad dan iemand op basis van seksuele oriëntatie uitsluiten, punt uit.

De progressieve commentatoren lieten daarom ook niet na parallellen te trekken met de jaren zestig, toen de burgerrechtenbeweging een einde maakte aan het weren van Afro-Amerikanen uit restaurants.

Misleidende voorstelling van zaken

Het is echter een misleidende voorstelling van zaken. Ten eerste omdat de weigering van de bakker niets met discriminatie te maken heeft. Het is pertinent onjuist te beweren dat deze bakker klanten weigert – hij bedient mannen en vrouwen, blanken en zwarten, homo’s en hetero’s.

Alleen geeft hij niemand zonder meer wat zij willen, hij maakt geen producten waar hij niet achter kan staan, zelfs al loopt hij daardoor inkomsten mis. (Naar verluidt maakt hij vanwege deze juridische razernij nu helemaal geen bruidstaarten meer, waardoor hij 40% minder omzet draait.)

Zorgelijke constatering

Dat raakt aan het tweede en voornaamste punt: de weigering heeft niets met de meningsvrijheid uit te staan, maar alles met gewetensvrijheid. Het is zorgelijk te moeten constateren dat de publieke opinie en zelfs wetgevers en -handhavers het verschil tussen die twee niet meer lijken te kennen.

Als het geweten, die innerlijke stem die ons in vrijheid tot verantwoordelijkheid oproept, wordt afgedaan als ‘maar een mening’, is al het gepraat over vrijheden en burgerrechten betekenisloos geworden.