Het Vaticaan en China onderhandelen momenteel over de verlenging van de voorlopige deal over de benoeming van bisschoppen. De overeenkomst die in 2018 tot stand kwam, loopt op 22 september ten einde. Beide partijen hopen op een voortzetting van de China-deal.
De een verafschuwt het, de ander prijst het de hemel in: het China-akkoord blijft ook tijdens de Vaticaanse komkommertijd onderwerp van discussie. Volgens verschillende media werken Vaticaanse en Chinese diplomaten op dit moment aan een verlenging van de voorlopige deal, waarmee beide staten twee jaar geleden afspraken maakten over onder meer de benoeming van bisschoppen.
Het Vaticaan sprak toen van een historische doorbraak, maar als snel kwam er kritiek: het zou de Chinese katholieken overleveren aan een regime dat strakke greep houdt op alle godsdiensten.
Een Vaticaanse topdiplomaat zei onlangs tegen de katholieke nieuwssite UCA News dat diplomaten van beiden kampen deze maand in Rome samenkomen om de verlenging van de deal te bespreken. China is voorstander van het voortzetten ervan, aldus de anonieme bron.
Andere katholieke media wezen de afgelopen dagen ook op de lopende onderhandelingen. Nieuwssite AsiaNews sprak over “aanhoudende signalen” van lopende besprekingen, het Amerikaanse Crux berichtte vorige week tussen de bedrijven door dat de Heilige Stoel momenteel in gesprek is met Beijing.
Tot dusver is er geen officiële bevestiging vanuit het Vaticaan. Wel liet de Italiaanse aartsbisschop Claudio Maria Celli in een recent TV-interview al doorschemeren dat de China-deal waarschijnlijk met één of twee jaar verlengd gaat worden. De Vaticaanse diplomaat geldt als een belangrijke onderhandelaar van het akkoord.
De op 22 september 2018 gesloten overeenkomst is volgens critici omstreden. Sinds het aantreden van de Chinese president Xi Jinping oefent zijn communistische regering veel druk uit op alle godsdiensten. Onder meer de explosieve groei van het christendom is het regime een doorn in het oog. De Chinese regering streeft daarbij een ‘sinificatie’ na: godsdiensten worden getolereerd voor zover zij de idealen van de communistische partij ondersteunen.
Critici zijn van mening dat de geheime deal katholieken heeft overgeleverd aan het communistische regime. In februari waarschuwde kardinaal Joseph Zen dat de China-deal funest is gebleken voor de godsdienstvrijheid in het land. De emeritus-bisschop van Hongkong geldt als een prominent en uitgesproken criticus van het akkoord.
Volgens Zen wordt de geloofsvrijheid van zowel de ondergrondse als de officiële Chinese Kerk steeds verder ingeperkt. “De kruisen bovenop kerkgebouwen moeten worden vernietigd, in de kerken hangen ze de beeltenis van Xi Jinping op. Men moet de Chinese vlag in de kerk hebben, men moet het volkslied zingen”, zei de kardinaal in een interview met het Amerikaanse persbureau CNA.
In maart liet ook de laatste Britse gouverneur van Hongkong zich uit over de kwestie. De katholieke Lord Chris Patten zei in een interview met The Tablet niet te begrijpen dat het Vaticaan op dit moment toenadering zoekt tot China in een poging het leven van Chinese katholieken te verbeteren.
Hoewel Patten snapt dat het Vaticaan het voor katholieken in China gemakkelijker wil maken hun geloof te beleven, noemt hij de timing “bizar”. Hij benadrukt dat de mensenrechtensituatie onder de huidige president Xi Jinping achteruit is gegaan.
Het Vaticaan denkt echter dat de deal een normaal katholiek leven in het land mogelijk zal maken. Rome is er van overtuigd dat de Chinese gelovigen uiteindelijk zullen profiteren van het akkoord en dat het zal bijdragen aan de evangelisatie onder de 1,2 miljard Chinezen.
Paus Franciscus reageerde kort na het sluiten van de deal met een brief op de verwarring en de gemengde gevoelens die onder vele katholieken heersten. De voorlopige overeenkomst is volgens hem vrucht van een langdurige en complexe dialoog tussen het Vaticaan en de Chinese autoriteiten, begonnen door paus Johannes Paulus II en voortgezet door Benedictus XVI.
De deal moet katholieken verzekeren van “authentieke herders” en legt een stabiele basis voor de samenwerking tussen de Chinese regering en de Heilige Stoel, stelde de paus.
De overeenkomst over het benoemen van bisschoppen – brandpunt van de deal – werd als eerste onderzocht om “de verkondiging van het Evangelie in China te steunen en te bevorderen, en de volledige, zichtbare eenheid in de Kerk te herstellen”, lichtte Franciscus destijds toe.
Daarmee zet het Vaticaan vooral in op de eenheid van de Chinese Kerk, omdat dankzij het akkoord huidige en toekomstige bisschoppen zowel door China als het Vaticaan worden erkend. Voor de China-deal was dit al decennialang een belangrijk struikelblok in de onderlinge relaties
De Heilige Stoel wees op het feit dat alleen de paus bisschoppen kon benoemen. Dit was voor de Chinese regering geen optie, in haar ogen was er sprake van buitenlandse inmenging in binnenlandse zaken.
Chinese hackers breken in bij Vaticaan
Op dinsdag werd bekend dat Chinese hackers de afgelopen drie maanden hebben ingebroken in computers van het Vaticaan en van het bisdom Hong Kong. Bij één aanval zouden de hackers zich toegang hebben verschaft tot een elektronisch bestand met een condoleancebrief van kardinaal Pietro Parolin, de staatssecretaris van het Vaticaan. Het is echter niet zeker of de betreffende brief echt is, mogelijk gaat het een vervalsing waarmee malware is verstuurd.
>>Lees meer over China
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
