<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Duitsland

Een ‘paradigmaverschuiving’ met grote gevolgen: Duitse bisschoppen hervormen arbeidsrecht

Christoph Arens - KNA 22 november 2022
image
De Duitse bisschoppen poseren met paus Franciscus tijdens hun ad limina-bezoek vorige week. Net terug uit Rome, kwamen de Duitse bisschoppen opnieuw samen om te stemmen over een belangrijk dossier voor de Duitse Kerk: het arbeidsrecht. Foto: CNS - Vatican Media

Wat doe je met de kleuterschoolleidster die na een scheiding hertrouwt? Of met de verloskundige in het katholieke ziekenhuis die de kerk heeft verlaten, of de kerkmusicus in een homoseksueel partnerschap? De katholieke bisschoppen in Duitsland hebben besloten tot een nieuw, liberaler arbeidsrecht. Voor werknemers in katholieke instellingen kunnen de soms ingrijpende hervormingen aanzienlijke gevolgen hebben.

Mensen die voor de katholieke Kerk werken en in een tweede huwelijk of in een homoseksuele relatie leven, hoeven zich in de meeste gevallen niet langer te schrap te zetten voor hun ontslag. De katholieke bisschoppen in Duitsland zijn het eens geworden over het ontwerp van een nieuw, liberaler arbeidsrecht voor de ongeveer 800.000 werknemers van de katholieke Kerk en de welzijnsorganisatie Caritas.

“Het privéleven is niet onderworpen aan enige juridische beoordeling en ligt buiten het bereik van de werkgever”
- Duitse bisschoppenconferentie

Het is een Duitse bijzonderheid dat de grondwet van het land religieuze en levensbeschouwelijke gemeenschappen een verregaand zelfbeschikkingsrecht toekent – ook in het arbeidsrecht.

Privé blijft privé

Een centrale vernieuwing van de ‘Basisverordening kerkelijke arbeid’ is dat iemands privéleven in de toekomst geen reden meer mag zijn voor ontslag. “Het kerngebied van het privéleven is niet onderworpen aan enige juridische beoordeling en ligt buiten het bereik van de werkgever”, maakte de Duitse bisschoppenconferentie dinsdag in Bonn bekend.

“Deze wettelijk onschendbare zone omvat met name de vorm van persoonlijke relatie en de privésfeer.”

Religieuze gezindheid

Diversiteit in kerkelijke instellingen wordt uitdrukkelijk erkend als een verrijking. Alle medewerkers kunnen een “Kerk die het volk dient” vertegenwoordigen, ongeacht hun concrete taken en ongeacht hun afkomst, godsdienst, leeftijd, handicap, geslacht, seksuele identiteit en levenswijze, aldus de bisschoppenconferentie.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

Volgens de nieuwe wet is religieuze gezindheid alleen een criterium voor specifieke kerkelijke functies, zoals de pastorale zorg en de prediking, maar ook leidinggevende functies die het katholieke profiel van de instelling inhoudelijk vormgeven en naar buiten toe vertegenwoordigen. Van alle medewerkers wordt echter verwacht dat zij zich identificeren met de doelstellingen en waarden van de katholieke instelling.

Afgezien van uitzonderlijke gevallen blijft het verlaten van de katholieke Kerk een mogelijke reden voor ontslag, net als ‘kerkvijandige activiteiten’.

Tweederde meerderheid

Tot de hervorming werd besloten door de hoofden van de 27 Duitse bisdommen in Würzburg, met de vereiste tweederde meerderheid van de stemmen. De nieuwe versie is in eerste instantie slechts een aanbeveling aan de bisdommen. Het is aan elke individuele lokale bisschop om hem uit te voeren.

“Ik ga ervan uit dat het controleren en sanctioneren van mensen in dienst van de Kerk nu tot het verleden behoren”
- Irme Stetter-Karp, voorzitter lekencomité ZdK

In de vorige basisregeling, die in 2015 voor het laatst werd hervormd, stond de individuele werknemer en zijn of haar persoonlijke levensstijl centraal. In de nieuwe situatie zijn de werkgever en de leidinggevenden verantwoordelijk voor het beschermen en versterken van het kerkelijk karakter van de instelling. De katholieke identiteit van een instelling – zo is de gedachte – moet worden gevormd door principiële uitgangspunten, een christelijke cultuur van organisatie en leiderschap en door het uitdragen van christelijke waarden en houdingen – niet door de privélevensstijl van de werknemers.

Opgeluchte reacties

Caritas Duitsland, de grootste katholieke welzijnsorganisatie van het land, toonde zich zeer opgelucht over de veranderingen. Caritas-voorzitter Eva Maria Welskop-Deffaa: “We willen laten zien dat alle mensen van goede wil worden uitgenodigd om samen met ons Caritas te zijn – ongeacht leeftijd en geslacht, van huidskleur en seksuele identiteit, ongeacht of ze getrouwd, ongehuwd, gescheiden of hertrouwd zijn.”

https://www.kn.nl/abonnementen/

De voorzitter van het Centraal Comité van Duitse katholieken (ZdK), Irme Stetter-Karp, prees de hervormingen als een “achterstallige stap”: “Ik ga ervan uit dat het controleren en sanctioneren van mensen in dienst van de Kerk nu tot het verleden behoren. In plaats daarvan neemt de Kerk zelf de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de instelling als christelijk wordt gezien. Deze paradigmaverschuiving is belangrijk.”

Kerkelijk arbeidsrecht onder druk

Nog los van de hervormingen vragen sommige politici en vakbondsleiders zich af of de kerken überhaupt eigen arbeidsregels moeten hebben. Sommige bisschoppen, zoals Gregor Maria Hanke uit Eichstätt, hebben ook gepleit voor een burgerlijk arbeidsrecht. De federale regering zal waarschijnlijk in april een hervorming van het kerkelijk arbeidsrecht bespreken. In het regeerakkoord staat dat zij samen met de kerken de mogelijkheid wil onderzoeken om het kerkelijk en arbeidsrecht op elkaar af te stemmen.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.