Mijn man zei me eens, toen ik hem onder druk zette om mij een compliment te geven, dat hij me bewonderde omdat ik enthousiast word van “ideeën”.

Oké, met die loftuiting kan ik leven. Ik houd dus van ideeën. Maar ik hou ook, steeds meer, van het tastbare.

Roem en luister

Ik denk dat dat tastbare belangrijk is. Ik zou zelfs argumenteren dat het voor een gezonde geluksfactor van de mens nodig is om altijd een evenwicht te houden tussen het reële en het ideële. Vandaar de trend dat hoogopgeleiden een carrièreswitch maken naar pakweg boomverzorger.

Vandaar ook dat ik vijf jaar geleden het stoffige bestaan als advocaat inruilde voor de roem en luister van het huismoederbestaan. Doof worden door tierende refluxbaby’s, vallen over een hoop wasgoed, uitwerpselen uit bad halen: het prikkelt werkelijk al je zintuigen.

En vandaar dat ik een voorkeur heb voor de tridentijnse liturgie. De rijkdom aan symbolen en rituelen is een lust voor het oog, het oor, de neus.

Montessori

Het reële is niet minder dan een ‘waarde’ waar we naar streven in onze opvoeding. Hoe? Dat is een reële uitdaging.

Het begint al in de babytijd. De Montessoripedagogie was hier een inspiratiebron voor mijn huisonderwijs. Het verschafte me het inzicht dat kinderen vooral met echte voorwerpen moeten kunnen werken.

Geen plastic koeien

Geen plastic duplokoeien, maar een speelfiguurtje dat iets weg heeft van een werkelijke koe. Geen plastic wasmachines, maar kijken naar hoe de echte wasmachine draait. Geen cartooneske illustraties in boeken, maar levensechte tekeningen.

Bij Montessori is er ook aandacht voor het ruimere palet van zintuigen (‘sensorische ontwikkeling’): van memoryspelen met geluiden tot geblinddoekt geuren herkennen. Voor oudere kinderen blijft het reële een startpunt: bijvoorbeeld voor rekenen altijd fysieke, visuele voorstellingen gebruiken van getallen en vormen.

‘Live mommy jukebox’

Hoewel ik de eerste ben om cd’s met kinderliedjes te promoten (iemand al ooit een rozenhoedje proberen te bidden in de auto met kinderliedjes op maximum? Probeer het niet, het is onmogelijk), gaat er toch niets boven de live mommy jukebox voor de taalontwikkeling van je kind. Zo heeft je kind een directe geluidservaring en ziet het de beweging van je lippen.

Als gulden regel mijden we onderwijs op een scherm. De tafels van vermenigvuldiging kunnen we beter leren met behulp van kleurrijke kindersoftware, zegt u? Kan ik moeilijk geloven. Mij hebben ze destijds nooit een tablet gegeven en toch weet ik verdraaid goed dat negen maal vijf drieënzestig is!

Condor

Vorig schooljaar hebben we de roep van verschillende vogels geleerd via YouTube, en ik ben dankbaar dat er educatieve mogelijkheden zoals deze bestaan. Maar toch gaat er niets boven het werkelijk gaan luisteren naar het gekwetter van vogels in de buitenlucht. (Als je kinderen in de winkelstraat dan een Californische condor menen te ontwaren wanneer een duif koert boven het bordje van de Hema, sta je wel even voor aap.)

Technische vaardigheden aanleren van jongs af aan (als ze zeven zijn moeten ze een brood kunnen bakken!), vaak in de natuur vertoeven – ik kan nog even doorgaan met onze zucht naar het reële.

Incarnatie

De reden waarom er een harmonie kan bestaan tussen het onzichtbare en het tastbare is niet ver te zoeken: de incarnatie. Meer dan onze protestantse broeders hebben wij de gave van het reële. Sacramenten, sacramentalia, rituelen, uitingen van volksvroomheid: allemaal zijn het toepassingen van die ene grote incarnatie van God die mens werd.

Maar om die ideeën toe te lichten hebben we nog een reële weg te gaan in onze opvoeding.