De afgelopen weken hebben we veel onrustige taferelen gezien. Boze demonstranten bekladden standbeelden van voormalige helden en in Amerika – waar men erg van spektakel houdt – trekt men ze zelfs met veel misbaar omver.
Nederlanders zijn echter een bedaagder volk. Als de officiële geschiedenis – vastgesteld in een heuse Canon van Nederland – niet meer voldoet, roepen wij een commissie bijeen.
Op 22 juni presenteerde die ‘Commissie Herijking Canon van Nederland’ dan ook een nieuwe canon van de Nederlandse geschiedenis die de vorige uit 2006 moet vervangen. Ook de geschiedenis lijkt na koud veertien jaar al uit de tijd. De canon is niet eens aan brommer rijden toegekomen.
Aan de oppervlakte lijkt het er nu in ieder geval op dat ook de geschiedenis met haar tijd, of zelfs de laatste mode, meegaat: witte mannen zijn afgelost door vrouwen en mensen van kleur. De geschiedenis begint op deze wijze alweer geruststellend op het heden te lijken!
Nu is het wachten tot het huidige verleden ook weer uit de tijd zal blijken. Zou de volgende canon ook veertien jaar op zich laten wachten?
De commissie heeft in ieder geval netjes de spreekwoordelijke standbeelden – ‘vensters’, in canonjargon – van Karel V, de Republiek en Vadertje Drees omgewisseld voor bijvoorbeeld Maria van Bourgondië, Anton de Kom en het Oranjegevoel.
En hoewel we als katholieken dankbaar moeten zijn dat het venster van Willibrord nog even mag blijven (of wordt dat binnenkort vervangen door het venster ‘Boze Bijlen en Heilige Eiken’?) zijn er toch de nodige vraagtekens te zetten bij de prioriteiten die de nieuwe canon stelt.
“De geschiedenis begint in de nieuwe canon alweer geruststellend op het heden te lijken”
Tweet dit!
Wát de canon nu meer of beter zichtbaar maakt, is een goede vraag, maar nog interessanter is de vraag wat de nieuwe canon uit zicht plaatst.
Als we kijken naar de schielijk weggehaalde vensters is het mogelijk een patroon te ontwaren: met het verdwijnen van Karel V – de man die de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden hun bestuurlijke zelfstandigheid en eenheid gaf – wordt de Nederlandse geschiedenis niet per se begrijpelijker.
Onder zijn Huis van Habsburg kregen de Nederlanden vorm en werden ze betrokken in het grotere Europese geheel. Nederland werd in die tijd niet geregeerd door Spanje, zoals velen denken. Nee! Onder Karel V werd Spanje juist geregeerd door een Nederlander: de latere paus Adrianus VI!
Er is natuurlijk een venster over ‘De Opstand’, maar waartégen die rebelse Nederlanders in opstand kwamen, wordt er zonder behandeling van de Habsburgse tijd niet duidelijker op. Maria van Bourgondië heeft er in ieder geval niet veel mee van doen.
Het is onjuist de staatsinrichting en het bestuur van de Habsburgse Nederlanden slechts te behandelen vanuit het perspectief van degenen die ertegen rebelleerden. Dat levert ons dan misschien wel meer ‘Oranjegevoel’ op, maar tegelijk stukken minder historisch begrip.
Laat daarom het beeld van Karel V ongemoeid. De Keizer-Koning die Nederland groter maakte dan het feitelijk is, heeft dit venster – een koningsglas – verdiend. Oranje boven? Dan ook Habsburgers terug!
Jan-Jaap van Peperstraten is pastoor in Alkmaar.
Twitter: @jjvpeperstraten
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
