Het live-concert van de Cappella Pratensis van woensdagavond in Antwerpen is zonder publiek… maar Laus Polyphoniae is dit jaar een online festival en iedereen kan er dus bij zijn.
Een “opmaat naar het Josquin-jaar” noemt dirigent-superius Stratton Bull van de Cappella Pratensis het concert rond ‘Josquin in Rome’ dat zij morgen in voormalige Sint-Augustinuskerk van Antwerpen brengen.
Het vocaal ensemble uit ’s Hertogenbosch is er fier op de naam en faam van Josquin des Prez (Pratensis) verder te verspreiden. Volgend jaar wordt de vijfhonderdste sterfdatum van Des Prez herdacht. “Hij is als het ware onze patroonheilige”, lacht Bull, “als boegbeeld van een hele generatie kwalitatief zeer hoogstaande polyfonisten: er zijn bijna geen zwakkere composities van hen overgeleverd.”
Net als vele generatiegenoten trok Des Prez – zelf afkomstig uit de omgeving van Doornik – naar Italië omdat de renaissance daar hoogtij vierde “aan vele hoven en kerken, maar de ‘cappella sixtina’ was natuurlijk het belangrijkste voorbeeld”.
Des Prez was van 1489 tot minstens begin 1495 lid van de pauselijke muziekkapel; tijdens restauratiewerkzaamheden in 1997 in de Sixtijnse kapel dook zelfs een graffito op van zijn naam: Josquin.
De ‘cappella sixtina’ was zes jaar voor zijn aankomst aan de maagd Maria gewijd, in het vijftiende-eeuwse Rome was de Mariadevotie zeer belangrijk. “Wij hebben dan ook een programma samengesteld rond de annunciatie, de boodschap van de engel aan Maria”, zegt Stratton Bull. “Centraal staat de Missa ave maris stella van Josquin, maar daarrond en -tussen zingen we gregoriaanse liturgische muziek.”
Bij de jongste verdeling van de subsidies van het Fonds Podiumkunsten, viel de Cappella Pratensis andermaal uit de boot. “De adviescomités waren wel positief, maar we belandden weer onder de beruchte ‘zaaglijn’”, legt Stratton Bull uit. Dit is natuurlijk een rechtstreeks gevolg van het jarenlange bezuinigingsbeleid. “Dat is frustrerend, want al kregen we een positieve beoordeling, we krijgen nul euro.”
“De polyfonie van Josquin en consorten is méér dan alleen eeuwige sereniteit”
Tweet dit! Er werden wel kanttekeningen gemaakt, waaronder dat de Cappella Pratensis ‘statisch’ zou zijn. “Wij zetten wel projecten op met pakweg een dansensemble of jazzmuzikanten, maar polyfonie is in de grond een ‘verstilde kunst’. Dat staat haaks op de huidige tijdsgeest, maar het is wat het is; we kunnen er moeilijk toeters en bellen aan toevoegen.”
“De polyfonie van Josquin en consorten is echter meer dan alleen eeuwige sereniteit”, argumenteert Stratton Bull. “Soms is zijn de muzikale lijnen net heel dynamisch, heel vloeiend.”
De muzikanten moeten in coronatijden creatief met hun gewoontes omspringen. “Normaal zingen wij allemaal uit een groot koorboek – een facsimile – waarrond we in een kring staan opgesteld. Dat kan niet als er twee meter afstand tussen elke zanger moet zijn. Daarom vergroten we die facsimile nu uit op een scherm, waar we met zijn allen rond staan.” Het akoestisch resultaat daarvan is verbluffend.
Het jaarlijkse ‘Laus Polyphoniae’-festival in Antwerpen is dit jaar een online-gebeuren. Wie registreert via www.polyphonyconnects.com kan gratis alles volgen, waaronder een livestream van het concert van de Cappella Pratensis van woensdagavond die tot eind september beschikbaar blijft. Dat concert wordt trouwens vanavond ook rechtstreeks uitgezonden door de Vlaamse radiozender Klara.
