Tijdens de algemene audiëntie van 24 april benadrukte paus Franciscus dat we Gods vergeving niet kunnen ontvangen, als wij zelf niet in staat zijn anderen te vergeven.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
Vandaag maken we de catechese over het vijfde verzoek van het Onzevader compleet. We staan stil bij de uitdrukking “zoals wij ook vergeven aan onze schuldenaren” (Mt. 6,12). We hebben gezien dat het juist de mens is die schuldenaar is ten opzichte van God: wij hebben alles van Hem gekregen, in termen van natuur en genade. Ons leven is niet alleen gewild door God, maar is ook geliefd door God.
Er is werkelijk geen ruimte voor arrogantie als we onze handen vouwen voor het gebed. In de Kerk bestaat er niet zoiets als een self made man, mensen die zichzelf groot hebben gemaakt. Wij zijn allemaal schuldenaren van God en van talloze mensen die ons gunstige levensomstandigheden hebben geschonken. Onze identeit wordt gebouwd op het goede dat we hebben ontvangen, op de eerste plaats het leven.
Wie bidt, leert om ‘dank je wel’ te zeggen. En wij vergeten heel vaak om bedankt te zeggen. We zijn egoïsten. Wie bidt, leert om ‘dank je wel’ te zeggen en vraagt God om hem of haar genadig te zijn. Hoe zeer we ons ook inspannen, er blijft altijd een onbetaalbare schuld staan bij God die we nooit kunnen inlossen: Hij houdt oneindig veel meer van ons dan wij van Hem.
Hoe zeer we ons bovendien ook inspannen om volgens de christelijke leer te leven, zal er in ons leven altijd wel iets zijn waarvoor we vergeving moeten vragen: denk maar aan de dagen die we lummelend doorbrengen, aan de momenten waarop woede bezit nam van ons hart en zo verder. Het zijn die ervaringen, helaas niet zeldzaam, die ons doen uitroepen: “Heer, Vader, vergeef ons onze schulden”. Zo vragen we God om vergeving.
Als we er goed over nadenken, had dit verzoek ook tot het eerste deel beperkt kunnen blijven: dat zou mooi zijn geweest. Jezus verbindt er echter nog een tweede deel aan waardoor het één geheel wordt. De verticale genade van God vraagt erom vertaald te worden in een nieuwe relatie met onze broeders: een horizontale relatie.
De goede God nodigt ieder van ons uit om goed te zijn. De twee delen van de smeekbede smeden zich samen tot een genadeloze connectie: we vragen de Heer om onze schulden, onze zonden, te vergeven, net zoals we die vergeven aan onze vrienden, de mensen met wie we samenleven, onze buren, de mensen die ons iets slechts hebben aangedaan.
“‘God vergeeft iedereen en Hij vergeeft altijd’”
Tweet dit!
Iedere christen weet dat er voor hem vergeving van zonden bestaat. Dat weten we allemaal: God vergeeft iedereen en Hij vergeeft altijd. Als Jezus zijn leerlingen vertelt over het aangezicht van God, schetst Hij Hem met trekken van tedere barmhartigheid.
Hij zegt dat er in de hemel meer vreugde is om een zondaar die berouw toont, dan om een menigte rechtvaardigen die geen behoefte hebben aan bekering (vlg. Lc. 15,7.10). Niets in het Evangelie doet vermoeden dat God de zonden niet vergeeft van iemand die goed in elkaar zit en erom vraagt weer omarmd te worden.
Maar Gods genade, die zo overvloedig is, vraagt altijd om actie. Wie veel heeft ontvangen, moet leren om veel te geven en niet alles wat hij heeft ontvangen voor zichzelf te houden. Wie veel heeft ontvangen, moet leren om veel te geven.
Het is geen toeval dat het Evangelie volgens Matteüs, meteen na de tekst van het Onzevader, van alle zeven daar gebruikte uitdrukkingen juist stil blijft staan bij die over de broederlijke vergeving: “Want als gij aan de mensen hun fouten vergeeft, zal uw hemelse Vader ook u vergeven; maar als gij niet vergeeft aan de mensen, zal ook uw hemelse Vader uw fouten niet vergeven” (Mt. 6,14-15). Dat zijn krachtige woorden!
Een paar keer heb ik mensen horen zeggen: “Ik vergeeft die persoon nooit! Wat ze mij hebben aangedaan, vergeef ik nooit!” Maar als jij niet vergeeft, zal God je ook niet vergeven. Jij sluit de deur. Laten we eens nadenken of we zelf in staat zijn om te vergeven of dat we niet vergeven.
Toen ik in een ander bisdom zat, vertelde een priester me eens hevig verontrust dat hij een oudere vrouw die op sterven lag de laatste sacramenten was gaan toedienen. De arme vrouw kon niet praten. En de priester zei tegen haar: “Mevrouw, heeft uw berouw over uw zonden?”. De mevrouw zei van wel. Zij kon haar zonden niet meer opbiechten, maar ze zei ‘ja’. Dat is voldoende. En vervolgens vroeg hij: “Vergeeft u de anderen?”. En de vrouw die stervende was, zei ‘nee’. De priester was er hevig van ontdaan.
“‘Als jij niet in staat bent om te vergeven, vraag de Heer dan om de kracht toch te kunnen vergeven’”
Tweet dit!
Als jij niet vergeeft, zal God ons niet vergeven. Laten wij die hier bijeen zijn eens nadenken of wij vergeven of in staat zijn te vergeven. “Vader, ik ben daar niet toe in staat, want die mensen hebben me zoveel aangedaan.” Als jij daar niet toe in staat bent, vraag de Heer dan om de kracht het toch te kunnen doen: Heer, help me te vergeven.
Hier vinden we het cement tussen de liefde voor God en die voor de naaste. Liefde roept op tot liefde, vergeving roept op tot vergeving. Opnieuw bij Matteüs vinden we een heel intense gelijkenis die draait om broederlijke vergeving (vlg. Mt. 18,21-35). Laten we ernaar luisteren.
Er was een dienaar die een enorme schuld had opgebouwd bij zijn koning: tienduizend talenten! Een som die hij onmogelijk kon terugbetalen; ik weet niet hoeveel het vandaag zou zijn, zo’n honderden miljoenen euro’s. Maar dan gebeurt er een wonder, en die dienaar ontvangt geen uitstel van betaling, maar volledige kwijtschelding van zijn schulden. Een onverhoopte genade!
Maar meteen daarna wordt diezelfde dienaar boos op zijn broeder die hem tien denariën schuldig was – een bedrag van niks. En hij slaat zijn excuses en zijn smeekbedes af. Daarom roept zijn meester hem uiteindelijk bij zich en laat hij hem veroordelen. Want als jij je niet inspant om te vergeven, word je zelf ook niet vergeven; als jij je niet inspant om lief te hebben, word je ook niet bemind.
Jezus schenkt relaties de kracht van de vergeving. In het leven wordt niet alles opgelost door rechtvaardigheid, nee. Vooral waar er een grens moet worden gesteld aan het kwaad, moet iemand meer liefhebben dan nodig is, om een verhaal van genade te beginnen. Het kwaad kent zijn vergeldingsacties, en als die situatie niet doorbroken wordt, verspreidt het zich en verstikt het de hele wereld.
De wet van de vergelding – wat jij me hebt aangedaan, doe ik jou ook aan – wordt door Jezus vervangen door de wet van de liefde: wat God voor mij heeft gedaan, doe ik ook voor jou! Laten we in deze mooie paasweek eens nadenken of we in staat zijn te vergeven. En als je je daar niet toe in staat voelt, moet je de Heer vragen om je de genade te geven te kunnen vergeven. Want het is een genade als je kunt vergeven.
God schenkt iedere christen de genade om een verhaal van goedheid te schrijven in het leven van zijn broeders en zusters. Vooral in het leven van degenen die iets naars en verkeerds hebben gedaan.
Met een woord, een omhelzing, een glimlach, kunnen we de ander overbrengen wat we voor iets kostbaars hebben gekregen. Wat is het kostbare geschenk dat we hebben gekregen? De vergeving, die we ook aan anderen moeten kunnen schenken. (Vert. SK)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
