Tijdens de algemene audiëntie van 1 mei sprak paus Franciscus over hoe God ons niet in bekoring brengt, maar altijd aan onze zijde staat.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

We gaan verder met de catechese over het Onzevader en zijn inmiddels aangekomen bij de voorlaatste oproep: “Breng ons niet in beproeving” (Mt. 6,13). Het Onzevader begint op een rustige manier: het doet ons wensen dat Gods grote plan te midden van ons tot wasdom kan komen.

Hart van het drama

Dan werpt het een blik op ons leven en doet het ons afvragen waaraan we elke dag behoefte hebben: “ons dagelijks brood”. Dan richt het gebed zich op onze interpersoonlijke relaties die vaak besmet zijn door egoïsme: we vragen om vergeving en zetten ons in om dat ook zelf te schenken.

Maar met deze voorlaatste oproep gaat onze dialoog met onze hemelse Vader als het ware naar het hart van het drama, ofwel naar de confrontatie tussen onze vrijheid en de valstrikken van het kwaad.

Geen valsstrikken of hinderlagen

Zoals bekend, is de oorspronkelijke Griekse uitdrukking die in het Evangelie wordt gebruikt, moeilijk op een precieze manier te vertalen. Alle moderne vertalingen wankelen een beetje. Over een element kunnen we het wel eens zijn: hoe je de tekst ook interpreteert, we moeten niet denken dat God de aanstichter is van de beproevingen die op de weg van de mens komen. Alsof God op de loer zou liggen om valstrikken en hinderlagen neer te leggen voor zijn kinderen.

Zo’n interpretatie gaat vooral in tegen de tekst zelf, maar staat ook ver af van het beeld van God dat Jezus ons heeft meegegeven. Laten we niet vergeten dat het Onzevader begint met ‘Onze Vader’. En een vader laat zijn kinderen niet in een hinderlaag lopen.

Geen jaloerse God

Christenen hebben niet van doen met een jaloerse God die in gevecht is met de mens of die het leuk vindt om de mens op de proef te stellen. Dat zijn beelden van talloze pagaanse goden. We lezen het volgende in de Brief van de apostel Jacobus: “Niemand mag zeggen, als hij bekoord wordt: Ik word door Gods toedoen bekoord. God brengt niemand in verzoeking, zo min als Hijzelf door het kwade kan worden bekoord” (1,13).

Het is eerder het tegenovergestelde: De Vader is niet de auteur van het kwaad, Hij geeft een kind geen slang als het vraagt om een vis (vlg. Lc. 11,11), zoals Jezus ons leert. En als het kwaad opdoemt in iemands leven, strijdt Hij aan zijn zijde mee, zodat hij ervan bevrijd kan worden. Een God die altijd voor ons strijdt, niet tegen ons. Dat is de Vader! Op die manier bidden wij het Onzevader.

Hij is met ons

Deze twee momenten, het op de proef stellen en de bekoring, zijn op mysterieuze wijze aanwezig geweest in Jezus’ eigen leven. Op die momenten is de Zoon van God volledig onze broeder geworden, op een wijze die bijna schandalig te noemen is.

En het zijn juist die passages uit het Evangelie die ons tonen dat aan de moeilijkste verzoeken van het Onzevader, die waarmee de tekst wordt afgesloten, al tegemoet gekomen is: God heeft ons niet alleen gelaten, maar heeft zich in Jezus getoond als de God-met-ons tot het uiterste toe.

Hij is met ons als Hij ons het leven geeft, Hij is met ons tijdens ons leven, Hij is met ons in de vreugde, Hij is met ons als we worden beproefd, Hij is met ons in het verdriet, Hij is met ons in de tegenslagen, als wij zondigen. Hij is altijd met ons, want Hij is de Vader en kan ons niet in de steek laten.

Bekoring van Satan

Als we de neiging voelen om iets kwaads te doen, onze broederschap met de anderen vergeten en verlangen naar een absolute macht over alles en iedereen, heeft Jezus die neiging al voor ons bestreden: dat blijkt uit de eerste pagina’s van het Evangelie.

Meteen na het doopsel te hebben ontvangen van Johannes, te midden van een menigte zondaars, trekt Jezus zich terug in de woestijn en wordt Hij door Satan op de proef gesteld. Zo begint Jezus’ openbare leven, met de bekoring die van Satan komt. Satan was aanwezig.

Confrontatie met de duivel

Heel veel mensen zeggen: “Maar waarom zouden we het over de duivel hebben, dat is iets ouderwets. De duivel bestaat niet.” Maar kijk naar wat het Evangelie je leert: Jezus gaat de confrontatie aan met de duivel, Hij werd op de proef gesteld door Satan.

Maar Jezus wijst elke bekoring af en komt als overwinnaar uit de strijd. In het Evangelie volgens Matteüs staat iets interessants over de afsluiting van het duel tussen Jezus en de Vijand: “Nu liet de duivel Hem met rust en er kwamen engelen om Hem hun diensten te bewijzen” (4,11).

Hij laat ons niet alleen

Maar ook op het moment van onze grootste beproeving zal God ons niet alleen laten. Wanneer Jezus zich terugtrekt om in Getsemane te bidden, vult zijn hart zich met een onbeschrijfelijke angst – dat zegt Hij tegen zijn apostelen – en ervaart Hij eenzaamheid en verlatenheid.

Alleen, met de verantwoordelijkheid voor alle zonden ter wereld op zijn schouders; alleen, met een onbeschrijfelijke angst. De beproeving is zo verschrikkelijk dat er iets onverwachts gebeurt. Jezus bedelt nooit om liefde voor zichzelf, en toch is zijn ziel die nacht tot stervens toe bedroefd. Hij vraagt daarom om de nabijheid van zijn vrienden: “Blijft hier en waakt met Mij” (Mt. 26,38). Zoals we weten, vallen de leerlingen, overmand door angst, in slaap.

God blijft altijd bij ons

Op een moment van enorme angst, vraagt God de mens Hem niet te verlaten en de mens valt echter in slaap. Op het moment dat de mens op de proef wordt gesteld, blijft God echter waken. Op de moeilijkste momenten van ons leven, op de vreselijkste, meest angstaanjagende momenten, waakt God bij ons, strijdt God met ons en is Hij altijd bij ons.

Waarom? Omdat Hij de Vader is. Zo zijn wij met het gebed begonnen: “Onze Vader.” En een vader laat zijn kinderen niet in de steek. Die pijnlijke nacht van Jezus, van strijd, is het ultieme teken van de vleeswording: God daalt af om ons in onze afgronden te vinden en in de kwellingen die onze geschiedenis tekenen.

Toon ons dat we niet alleen zijn

Hij is onze troost op het uur van de beproeving: de wetenschap dat Jezus door die diepte is gegaan en dat die daarom niet meer verlaten is, maar gezegend is door de aanwezigheid van Gods Zoon. Hij zal ons nooit verlaten!

God, dat die tijd van beproeving en bekoring ver van ons mag blijven. Maar als die tijd toch voor ons aanbreekt, Onze Vader, toon ons dan dat we niet alleen zijn. U bent de Vader. Toon ons dat Christus ook het gewicht van dit kruis op zich heeft genomen. Toon ons dat Jezus ons roept om dat met Hem te dragen, door ons vol vertrouwen over te geven aan uw vaderlijke liefde. Bedankt. (Vert. SK)