Tijdens de algemene audiëntie van 9 september sprak paus Franciscus over het algemeen welzijn en waarom het belangrijk is dat we ons daar allemaal voor inzetten.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
De crisis die we door de pandemie doormaken, raakt iedereen. Maar we kunnen er beter uitkomen als we allemaal samen zoeken naar het algemeen welzijn. Anders komen we er slechter uit. Helaas zien we de belangen van slechts enkelen naar boven komen.
Er zijn bijvoorbeeld mensen die zich mogelijke oplossingen willen toe-eigenen, zoals bij de vaccins, en vervolgens aan anderen willen verkopen. Sommigen profiteren van de situatie om verdeeldheid te zaaien, om er economisch of politiek munt uit te slaan door conflicten te genereren of te vergroten.
Anderen interesseren zich simpelweg niet voor andermans lijden en gaan hun eigen weg (vlg. Lc. 10,30-32). Het zijn volgers van Pontius Pilatus, ze wassen hun handen in onschuld.
Het christelijk antwoord op de pandemie en op de socio-economische crisis die er het gevolg van is, is gebaseerd op de liefde, vooral de liefde van God die ons altijd vooruitgaat (vlg. 1 Joh. 4,19). Hij heeft ons als eerste lief, Hij gaat ons altijd voor in de liefde en in de oplossingen. Hij houdt onvoorwaardelijk van ons en als wij deze goddelijke liefde aannemen, kunnen wij op dezelfde manier antwoorden.
Ik houd niet alleen van wie van mij houdt: mijn familie, mijn vrienden, mijn groep mensen, maar ook van degenen die niet van mij houden, die mij niet kennen, die vreemdelingen zijn, en ook van degenen die mij doen lijden of die ik als vijanden beschouw (vlg. Mt. 5,44). Dat is de christelijke wijsheid en de houding van Jezus.
Het allerhoogste punt van heiligheid, laten we het zo maar zeggen, is je vijanden liefhebben en dat is niet gemakkelijk. Zeker, van iedereen houden, inclusief je vijanden, is moeilijk. Ik zou zeggen dat het een hele kunst is! Maar het is een kunst die je kunt aanleren en verbeteren.
De ware liefde, die ons vruchtbaar en vrij maakt, is altijd breed en inclusief. Deze liefde verzorgt, geneest en doet goed. Heel vaak doet een liefkozing ons meer goed dan heel veel argumenten. Een vergevende liefkozing en niet een hoop argumenten om jezelf te verdedigen. Het is de inclusieve liefde die geneest.
De liefde beperkt zich dus niet tot de relatie tussen twee of drie personen, of tot je vrienden of familie. De liefde gaat verder dan dat. Het omvat ook de burgerlijke en politieke relaties (vlg. Catechismus van de Katholieke Kerk, 1907-1912), inclusief de relatie met de natuur (Laudato Si’, 231).
Omdat we sociale en politieke wezens zijn, is juist een van de allerhoogste uitdrukkingen van liefde die sociale en politieke relaties, want die zijn doorslaggevend voor de menselijke ontwikkeling en om elke soort crisis aan te gaan (ibid, 231).
We weten dat de liefde de gezinnen en vriendschappen vruchtbaar maakt, maar het is ook goed om je te bedenken dat die ook de sociale, culturele, economische en politieke relaties vruchtbaar maakt. Zo zijn we namelijk in staat om een “samenleving van liefde” op te bouwen, zoals de heilige Paulus VI zo graag zei en in navolging ook de heilige Johannes Paulus II.
“Het allerhoogste punt van heiligheid is je vijanden liefhebben en dat is niet gemakkelijk”
Tweet dit!
Zonder die inspiratie krijgt de cultuur van het egoïsme, de onverschilligheid en het wegwerpen de overhand, ofwel van het wegdoen van alles waar ik niet van houd, waar ik niet van kan houden of van degenen die me nutteloos lijken in de maatschappij.
Vandaag zei een koppel me bij binnenkomst: “Bid voor ons, want we hebben een kind met een beperking.” Ik heb hun gevraagd: “Hoe oud is hij?” – “Oud” – “En wat doen jullie?” – “Wij begeleiden hem en helpen hem.” Een hele weg voor de ouders van dit kind. Dat is liefde.
Vijanden, politieke tegenstanders, lijken naar onze mening politiek en sociaal beperkt, maar dat lijkt alleen maar zo. Alleen God weet of ze dat zijn of niet. Maar wij moeten van ze houden, we moeten in gesprek gaan, we moeten die samenleving van liefde opbouwen, die politieke, sociale samenleving van eenheid van alle mensen.
Dat alles is het tegengestelde van oorlogen, verdeeldheid, jaloezie en ook van oorlogen binnen families. De inclusieve liefde is sociaal, gastvrij en politiek: de liefde doordrenkt alles!
Het coronavirus laat ons zien dat het ware welzijn voor iedereen een algemeen welzijn is, dat niet individueel is. Omgekeerd is het algemeen welzijn ook een waar welzijn voor het individu (vlg. Catechismus, 1905-1906).
Als iemand enkel op zoek is naar zijn eigen welzijn, is hij een egoïst. Maar een mens is meer mens als hij zijn eigen welzijn openstelt voor iedereen en deelt. De gezondheid is behalve een individueel, ook een publiek goed. Een gezonde samenleving is een samenleving die zorgt voor de gezondheid van iedereen.
Een virus dat geen barrières, grenzen of cultureel en politiek onderscheid kent, moet bestreden worden met een liefde zonder grenzen, barrières of onderscheid. Zo’n liefde kan sociale structuren creëren die ons aanzetten om te delen in plaats van de strijd met elkaar aan te gaan; ons aanzetten om de zwaksten te betrekken en ze niet uit te stoten; en ons helpen om het beste van onze menselijke natuur te tonen en niet het slechtste.
De ware liefde kent geen wegwerpcultuur, ze weet niet wat dat is. Wanneer we namelijk liefhebben en creativiteit, vertrouwen en solidariteit creëren, komen daar concrete initiatieven uit voort voor het algemeen welzijn.
Dat geldt zowel op het niveau van de kleine en grote gemeenschappen, als op internationaal niveau. Wat je doet in het gezin, in de buurt, in je dorp of in je stad, is op internationaal vlak hetzelfde: het is hetzelfde zaadje dat groeit en vrucht draagt.
Als je in je familie of in je buurt begint jaloezie te verspreiden en strijd, zal dat uiteindelijk tot ‘oorlog’ leiden. Als je echter bij de liefde begint, met het delen van liefde en vergeving, dan zal er liefde en vergeving zijn voor iedereen.
“Elke burger is verantwoordelijk voor het algemeen welzijn en voor christenen is dat een missie”
Tweet dit!
Als de oplossingen voor de pandemie echter leiden tot sporen van egoïsme, zowel van personen, berdrijven als landen, dan komen we misschien wel uit de coronacrisis, maar niet uit de menselijke en sociale crisis, die het virus bloot heeft gelegd en benadrukt. Wees dus voorzichtig dat je niet op zand bouwt (vlg. Mt. 7,21-27)!
Om een gezonde, inclusieve, rechtvaardige en vredige samenleving op te bouwen, moeten we dat op de rotsgrond van het algemeen welzijn doen. Het algemeen welzijn is een rots. En dat is een taak van ons algemeen, niet alleen van een of andere specialist.
De heilige Thomas van Aquino zei dat de bevordering van het algemeen welzijn een plicht van rechtvaardigheid was van elke burger. Elke burger is verantwoordelijk voor het algemeen welzijn. En voor christenen is dat ook een missie.
Zoals St.-Ignatius van Loyola leert, is het inzetten van je dagelijkse krachten voor het algemeen welzijn een manier om Gods glorie te ontvangen en te verspreiden.
Helaas heeft de politiek meestal geen goede naam op dit gebied en we weten waarom. Dat wil niet zeggen dat politici allemaal slecht zijn. Nee, dat niet. Ik wil enkel zeggen dat de politiek op dit vlak geen goede naam heeft.
Maar we moeten ons niet neerleggen bij dit negatieve beeld, maar reageren door met de feiten aan te tonen dat een goede politiek mogelijk, zelfs juist is. Een politiek die de mens en het algemeen welzijn centraal stelt. Als jullie naar de geschiedenis van de mensheid kijken, vinden jullie heel veel heilige politici die deze weg bewandeld hebben.
Dat is mogelijk in de mate waarin elke burger, in het bijzonder degene die sociale en politieke taken op zich neemt, zijn eigen handelen wortelt in ethische principes en die doordesemt met sociale en politieke liefde.
Christenen, in het bijzonder de lekengelovigen, zijn geroepen om hiervan een goed getuigenis te geven. Dat kunnen zij doen dankzij de deugd van naastenliefde en door daar de intrinsieke sociale dimensie van te bevorderen.
Het is dus tijd om onze sociale liefde te doen groeien. De sociale liefde, die wil ik onderstrepen. Om allemaal bij te dragen vanuit onze eigen kleinheid. Het algemeen welzijn vereist de inzet van iedereen. Als iedereen zijn deel doet, en als niemand uitgesloten wordt, kunnen we goede relaties weer doen groeien op gemeenschapsniveau en op nationaal en internationaal niveau, en ook in harmonie met de natuur (vlg. Laudato Si’, 236).
Zo maken wij door onze handelingen, ook de meest nederige, iets zichtbaar van Gods beeld dat we in ons dragen, want God is de Drie-eenheid, God is liefde. Dat is de mooiste omschrijving van God in de Bijbel. Die wordt ons gegeven door de apostel Johannes, die zoveel van Jezus hield. God is liefde. Met zijn hulp kunnen we de wereld genezen, door allemaal samen te werken aan het algemeen welzijn. Niet alleen voor je eigen welzijn, maar voor het algemeen welzijn, van iedereen. (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
