Tijdens de audiëntie van 9 juni sprak paus Franciscus over de noodzaak van voortdurend gebed en hoe we daar in ons drukke leven ruimte voor moeten maken.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
In deze voorlaatste catechese over het gebed gaan we het hebben over de volharding bij het bidden. Dat is een uitnodiging, nee, een opdracht die uit de Heilige Schrift komt.
De geestelijke weg van de Russische pelgrim (in het boek The Way of a Pilgrim, red.) begint als hij een zin tegenkomt in de Eerste Brief van de apostel Paulus aan de Tessalonicenzen: “Bidt zonder ophouden. Dankt God voor alles” (5,17 – 18).
De woorden van de apostel doen iets met die man en hij vraagt zich af hoe hij kan bidden zonder oponthoud, aangezien ons leven opgedeeld is in veel verschillende momenten die je niet altijd in staat stellen om je te concentreren.
Vanuit die vraag begint zijn zoektocht die hem leidt naar de ontdekking van wat ook wel het Jezusgebed wordt genoemd. Dat bestaat uit gelovig herhalen: “Heer, Jezus Christus, Zoon van God, ontferm U over mij, zondaar.”
Het is een eenvoudig, maar heel mooi gebed. Een gebed dat zich beetje bij beetje aanpast aan het ritme van onze ademhaling en zich uitstrekt over de hele dag. De ademhaling stopt namelijk nooit, zelfs niet als we slapen. En het gebed is de ademhaling van het leven.
Hoe is het dan mogelijk om altijd een staat van gebed te bewaren? De Catechismus schenkt ons prachtige citaten, afkomstig uit de geschiedenis van de spiritualiteit, die hameren op de noodzaak van voortdurend gebed, dat de hoeksteen is van het christelijk bestaan. Ik noem er hier een paar.
De monnik Evagrius Pontus zei: “Het is ons niet opgedragen om voortdurend te werken, te waken en te vasten, terwijl voor ons wel de wet is vastgelegd dat we ononderbroken moeten bidden” (nr. 2742). Het biddende hart.
Er is dus sprake van een vuur in het christelijk leven dat nooit minder mag worden. Het is een beetje als het heilige vuur in de tempels van de Oudheid, dat voortdurend brandde en dat de priesters aan moesten houden. Kijk, ook in ons moet er een heilig vuur aanwezig zijn dat altijd brandt en dat niets kan uitdoven. Dat is niet gemakkelijk, maar het moet zo zijn.
De heilige Johannes Chrysostomus, nog een herder die aandacht had voor het alledaagse leven, predikte als volgt: “Een frequent en vurig gebed is mogelijk op de markt of op een eenzame wandeling. Het is mogelijk in uw zaak terwijl u koopt en verkoopt, het is ook mogelijk als u in de keuken bezig bent” (nr. 2743).
“Werk en gebed vullen elkaar aan”
Tweet dit!
Kleine gebeden: “Heer, heb medelijden met ons”; “Heer, help mij.” Het gebed is dus een soort notenbalk waarop wij de melodie van ons leven plaatsen. Het is niet in strijd met de dagelijkse bezigheden, met de kleine taken en afspraken, maar juist de plek waar elke actie zijn zin, zijn waarom, zijn vrede vindt.
Natuurlijk, het is niet eenvoudig om die principes in de praktijk te brengen. Ouders kunnen, te midden van de duizenden verplichtingen, heimwee voelen naar die tijd in hun leven waarin het gemakkelijk was om frequente momenten en ruimte voor gebed te vinden.
Kinderen, werk, familieaangelegenheden, ouders die steeds ouder worden… je krijgt de indruk dat je er nooit in zal slagen om grip op de dingen te krijgen. Dan is het goed om te bedenken dat God, onze Vader, degene die moet zorgen voor het hele universum, altijd aan ieder van ons denkt. Ook wij moeten dus altijd aan Hem denken!
We moeten er ook aan denken dat werken in het christelijk kloosterleven altijd een belangrijke plek heeft ingenomen. Niet alleen vanwege de morele plicht om te voorzien in de eigen noden en die van de naasten, maar ook als een soort evenwicht, een innerlijk evenwicht: het is gevaarlijk voor een mens om zo op te gaan in een abstracte bezigheid dat hij het contact verliest met de realiteit.
Werken helpt ons in contact te blijven met de realiteit. De gevouwen handen van de kloosterling dragen de tekenen van iemand die schop en schoffel vastheeft. Als Jezus in het Evangelie volgens Lucas (vgl. 10,38-42), tegen Marta zegt dat luisteren naar God het enige is dat echt nodig is, wil Hij zeker niets afdoen aan het vele werk dat zij zo ijverig aan het doen was.
In het menselijk lichaam is alles als het ware een ‘rail’, want ons lichaam is symmetrisch: we hebben twee armen, twee ogen, twee handen… Zo vullen ook het werk en het gebed elkaar aan. Het gebed – dat de ‘ademhaling’ van alles is – blijft de vitale basis voor het werk, ook wanneer dat niet zo duidelijk is. Het is inhumaan om zo op te gaan in je werk dat je geen tijd meer hebt om te bidden.
Tegelijkertijd is een gebed dat ver afstaat van het leven, niet gezond. Een gebed dat ver afstaat van de concreetheid van het leven wordt spiritualisme, of erger nog, ritualisme.
Denk er maar aan dat Jezus, nadat Hij op de berg Tabor zijn glorie aan de leerlingen heeft laten zien, niet in dat moment van extase wil blijven, maar met hen de berg afdaalt en de dagelijkse gang van zaken vervolgt. Want die ervaring moet in hun hart achterblijven als licht en kracht voor hun geloof, ook voor de dagen die zouden volgen, die van de Passie.
Zo versterken de tijden met God ons geloof, en dat helpt ons in het alledaagse leven. En het geloof voedt op haar beurt weer het gebed, zonder ophouden. In die cirkel van geloof, leven en gebed, blijft het vuur brandend van de christelijke liefde die God van ons verwacht.
En laten we het eenvoudige gebed herhalen dat zo mooi is om gedurende de dag te herhalen. Allemaal samen: “Heer Jezus, Zoon van God, ontferm U over mij, zondaar.” (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
