Tijdens de algemene audiëntie van 20 mei riep paus Franciscus ons op om God te prijzen en dankbaar te zijn dat we bestaan.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

We gaan verder met de catecheses over het gebed door stil te staan bij het mysterie van de schepping. Het leven, het simpele feit dat we bestaan, opent het hart van de mens voor het gebed.

De schoonheid van de schepping

De eerste pagina in de Bijbel lijkt op een grote hymne van dankzegging. Het scheppingsverhaal heeft het ritme van een litanie, waarin voortdurend de goedheid en schoonheid wordt herhaald van alles wat bestaat. God wekt, met zijn woord, tot leven en alles komt tot bestaan.

Met zijn woord scheidt Hij het licht van de duisternis, wisselt Hij de dag en de nacht af, verandert Hij de seizoenen en maakt Hij een tapijt van kleuren met de variëteit aan planten en dieren. In dit weelderige bos dat razendsnel de chaos doet verdwijnen, verschijnt tot slot de mens.

En deze verschijning leidt tot een grote verheerlijking die de tevredenheid en de vreugde versterkt: “God bezag alles wat Hij gemaakt had, en Hij zag dat het heel goed was” (Gen. 1,31). Heel goed, maar ook heel mooi: je ziet de schoonheid van de hele Schepping!

De eerste aanleiding tot gebed

De schoonheid en het mysterie van de schepping zijn in het hart van de mens de eerste aanleiding tot gebed (vlg. Catechismus van de katholieke Kerk, 2566). Zo zegt ook psalm 8 die we aan het begin hebben gehoord: “Als uw hemel ik zie – uwer vingeren werk, maan en sterren die Gij daar stelde, wat is dan de mens dat Gij acht op hem slaat, het mensenkind dat Gij hem aanziet?” (vers 4-5).

De biddende mens overweegt het mysterie van het bestaan om zich heen; hij ziet de sterrenhemel die hem domineert – en die de sterrenkunde ons vandaag in al zijn grootsheid laat zien – en hij vraagt zich af welk liefdesplan er achter zo’n geweldig werk zit!… En wat is de mens in die uitgestrekte ruimte? “Bijna niets” zegt een andere psalm (vlg. 89,48): een wezen dat geboren wordt en sterft, een uiterst zwak schepsel.

En toch is het menselijk wezen in heel het universum het enige schepsel dat zich bewust is van die overvloed aan schoonheid. Een klein wezen dat geboren wordt en sterft, er vandaag is en morgen niet meer, is het enige schepsel dat zich bewust is van deze schoonheid. Wij zijn ons bewust van deze schoonheid!

Gevoel van verwondering

Het gebed van de mens is nauw verbonden aan het gevoel van verwondering. De grootsheid van de mens is extreem klein als je die afzet tegen de omvang van het universum. Zijn grootste overwinningen lijken weinig voor te stellen… Maar de mens is niet niets. In het gebed komt een gevoel van barmhartigheid krachtig naar voren.

Niets bestaat zomaar: het geheim van het universum zit in een vriendelijke blik die iemand in onze ogen ontwaart. De psalm zegt dat we haast goddelijk gemaakt zijn, met glorie en eer zijn wij bekroond (vlg. 8,6). In de relatie met God ligt de grootsheid van de mens, zijn bekroning. Van nature zijn wij klein, bijna niets, maar door onze roeping zijn wij kinderen van de grote Koning!

Het is een ervaring die velen van ons hebben beleefd. Als het leven, met al zijn verbittering, soms in ons het geschenk van het gebed dreigt te verstikken, is stilstaan bij een ster aan de hemel, een zonsopgang, een bloem genoeg om weer een sprankje dankbaarheid op te wekken. Die ervaring staat wellicht aan de basis van de eerste pagina van de Bijbel.

Toen de grote bijbelse vertelling van de schepping werd opgeschreven, beleefde het volk van Israël geen goede dagen. Een vijandelijke macht had hun land bezet; velen van hen waren gedeporteerd, en nu bevonden ze zich als slaven in Mesopotamië. Er was geen vaderland, geen tempel, geen sociaal en religieus leven, niets.

De deur van de hoop

Maar juist vertrekkend vanuit het grote verhaal van de schepping, begint iemand redenen te vinden om dankbaar te zijn, om God te prijzen voor het bestaan. Het gebed is de eerste kracht van de hoop. Als je bidt, groeit je hoop. Ik zou zeggen dat het gebed de deur naar de hoop opent. De hoop is er, maar met mijn gebed open ik de deur.

Want mensen van gebed bewaren de basale waarheden; het zijn die waarheden die ze herhalen, allereerst aan zichzelf en dan aan alle anderen: dat dit leven, ondanks alle moeilijke dingen en beproevingen, ondanks de moeilijke dagen, vol genade is waarover je je kunt verwonderen. En daarom dient het leven altijd beschermd en verdedigd te worden.

Mannen en vrouwen die bidden weten dat de hoop sterker is dan de ontmoediging. Ze geloven dat de liefde sterker is dan de dood, en dat die op een dag zeker zal overwinnen, ook al is het in tijden en op manieren die wij niet kennen.

Het gezicht van mannen en vrouwen die bidden weerkaatsen lichtstralen, want zelfs op de donkerste dagen, blijft de zon hen verlichten. Het gebed verlicht je: het verlicht je ziel, je hart en je gezicht. Ook in de donkerste tijden, ook in tijden van de grootste pijn.

Brengers van vreugde

Wij zijn allemaal brengers van vreugde. Hadden jullie dat gedacht? Dat ook jij een brenger van vreugde bent? Of wil jij liever slechte berichten brengen, dingen die droevig maken? Wij zijn allemaal in staat vreugde te brengen.

Dit leven is het geschenk dat God ons heeft gegeven. Het is te kort om dat in droefheid en verbittering door te brengen. Laten we God prijzen en simpelweg blij zijn dat we bestaan. Laten we naar het universum kijken, naar de schoonheid. En laten we ook naar onze kruizen kijken en zeggen: “Maar U bestaat, U heeft ons zo gemaakt, voor U.”

Gods hand in de schepping

Het is noodzakelijk om die onrust in je hart te voelen die je ertoe brengt God te danken en te prijzen. Wij zijn de kinderen van de grote Koning, van de Schepper, en in staat om zijn hand in de hele schepping te zien. In die schepping waarvoor we vandaag niet goed zorgen, is de hand te zien van God die deze uit liefde heeft gemaakt.

Moge de Heer ons dit steeds beter leren begrijpen en ons ertoe brengen om ‘dank je wel’ te zeggen. En dit ‘dank je wel’ is een mooi gebed. (Vertaling Susanne Kurstjens)