Tijdens de algemene audiëntie van 2 oktober legde paus Franciscus uit wat evangelisatie echt is.

Beste broeders en zusters!

Na het martelaarschap van Stefanus, lijkt de ‘race’ van Gods Woord tot een halt te komen, want er “brak een hevige vervolging los tegen de Kerk in Jeruzalem” (Hand. 8,1). Als gevolg daarvan blijven de apostelen weliswaar in Jeruzalem, maar veel christenen raken verspreid over andere plekken in Judea en Samaria.

In het boek Handelingen lijkt vervolging een permanent gegeven te zijn in het leven van de apostelen, precies zoals Jezus had gezegd: “Als ze Mij vervolgd hebben, zullen ze ook u vervolgen” (Joh. 15,20). Maar de vervolging dooft het vuur van de evangelisatie niet, het wakkert het alleen maar verder aan.

Enthousiast op weg

We hebben gehoord wat de diaken Filippus deed. Hij begon te evangeliseren in de steden van Samaria en de verkondiging van het Woord ging gepaard met talloze tekenen van bevrijding en genezing. Op dit punt wijst de Heilige Geest een nieuwe etappe aan op de weg van het Evangelie: Hij spoort Filippus aan om met een open hart voor God de vreemdeling tegemoet te gaan. Filippus staat op en gaat enthousiast op weg.

Op een verlaten en gevaarlijke weg ontmoet hij een hoge functionaris van de koningin van de Ethiopiërs, haar opperschatmeester. Deze man, een eunuch, is op de terugweg naar zijn land nadat hij op pelgrimage in Jeruzalem was geweest. Hij was een joodse bekeerling uit Ethiopië. Gezeten in zijn reiskoets las hij de profeet Jesaja, in het bijzonder het vierde lied van de ‘dienaar van de Heer’.

Hulp bij de tekst

Filippus komt de reiskoets naderbij en vraagt hem: “Begrijpt ge wat ge leest?” (Hand. 8,30). De Ethiopiër antwoordt: “Hoe zou ik dat kunnen, als niemand mij daarin behulpzaam is?” (Hand, 8,31). Deze machtige man erkent dat hij hulp nodig heeft om Gods Woord te begrijpen.

Hij was de opperschatmeester, de Minister van Economische Zaken, hij had alle macht over het geld, maar hij wist dat hij het zonder uitleg niet kon begrijpen; hij was nederig.

Het ‘sap’ onder de ‘schil’ vinden

Deze dialoog tussen Filippus en de Ethiopiër doet ons ook stilstaan bij het feit dat het niet voldoende is om de Schrift te lezen; je moet er ook de bedoeling van begrijpen, het ‘sap’ onder de ‘schil’ vinden, de Geest vinden die het geschrevene bezielt.

Zoals paus Benedictus XVI zei aan het begin van de Synode over het Woord van God: “De exegese, de ware lezing van de Heilige Schrift, is niet enkel een literair fenomeen (…). Het is de beweging van mijn bestaan” (Overweging, 6 oktober 2008). Binnengaan in het Woord van God, betekent bereid zijn om buiten je eigen kaders te treden om Christus te ontmoeten en meer te gaan lijken op Hem die het levende Woord van de Vader is.

De sleutel tot de tekst

Wie was dan de hoofdpersoon in de tekst die de Ethiopiër aan het lezen was? Filippus geeft zijn metgezel de sleutel tot de tekst: die zachtmoedige lijdende dienaar, die het kwaad niet met het kwaad vergeldt en die het volk bevrijdt van ongerechtigheid en vrucht draagt voor God, ook al wordt hij beschouwd als een mislukking, onvruchtbaar en tot slot gedood, is nu net die Christus die door Filippus en door de hele Kerk verkondigd wordt! Hij die door het Pasen iedereen heeft verlost. Uiteindelijk erkent de Ethiopiër Christus, vraagt om het doopsel en verklaart zijn geloof in de Heer Jezus.

De hoofdpersoon van de evangelisatie

Dit is een prachtig verhaal, maar wie spoorde Filippus aan om naar de woestijn te gaan en deze man te ontmoeten? Wie spoorde Filippus aan om de reiskoets naderbij te komen? Het was de Heilige Geest. De Heilige Geest is de hoofdpersoon van de evangelisatie. “Pastoor, ik ga evangeliseren” – “Ja, wat doe je dan?” – Oh, ik verkondig het Evangelie en vertel wie Jezus is, en ik probeer mensen ervan te overtuigen dat Jezus God is”.

Mijn beste, dat is geen evangelisatie; als de Heilige Geest er geen deel van uitmaakt, is het geen evangelisatie. Dat kan proselitisme zijn of reclame…Maar evangelisatie is je laten leiden door de Heilige Geest. Hij moet het zijn die je aanspoort tot de verkondiging, tot de verkondiging door het getuigenis, ook door het martelaarschap, ook door het woord.

Vreugdevol verkondigen

Nadat hij de Ethiopiër kennis had laten maken met de Verrezene – de Ethiopiër ontmoet de verrezen Jezus omdat hij de profetie begrijpt – verdwijnt Filippus. De Heilige Geest pakt hem op en stuurt hem weg om iets anders te gaan doen. Ik heb gezegd dat de Heilige Geest de hoofdpersoon is van de evangelisatie en wat is het teken dat jij als christen aan het evangeliseren bent? De vreugde. Ook in het martelaarschap. En Filippus gaat vol vreugde ergens anders heen om het Evangelie te verkondigen.

Dat de Heilige Geest van alle gedoopten mannen en vrouwen mag maken die het Evangelie verkondigen om de mensen niet bij zichzelf te brengen, maar bij Jezus; dat zij ruimte weten te maken voor Gods handelen, dat ze anderen vrij en verantwoordelijk mogen maken voor de Heer. (Vert. SK)