Elke exegese is een waagstuk: ook voor de bekende benedictijner monnik Anselm Grün? Van bij het begin van zijn boek valt op dat Jezus als ‘hem’ of ‘hij’ of ‘heer’ wordt geschreven, zonder hoofdletter (behalve als ‘Zoon’), en wat verder dan weer als ‘HEER’. Ook voor God vallen die hoofdletters plots zonder verklaring weg.
Krijgt Grün het moeilijk gezegd dat Christus ook God is? Toch geeft hij een enkele keer wel aan te geloven in de Drie-ene God. Dat God ‘moeder’ is, ontvalt hem dan weer zonder probleem. Geen dogmatische kwesties echter voor Grün, die vanuit de uitleg van de bijbelpassages vooral bij het thema ‘genezing’ uitkomt.
Het gaat Grün in deze tekst, die als een lange preek aandoet, om ‘jezelf worden’, ‘in contact’ treden met de ander of vertrouwen vinden bij God. Enkele voorbeelden: “Terwijl de drie magiërs neerknielen voor het mysterie, komen ze bij zichzelf.” De uitspraak dat christenen ‘scherpzinnig als een slang moeten zijn’ (Mt. 10, 16) betekent voor Grün “in verbinding met hun vitaliteit, met de wijsheid van de natuur, met hun seksuele energie”.
De klassieke vruchten van de Geest blijken veranderd in “levendigheid, fantasie en creativiteit”. Al blijft de Heilige Geest op de achtergrond: niet ‘Christus leeft in mij’ of de Geest, maar mijn zelf. “Zonde betekent: jezelf missen.” Verder verandert de duivel in ‘het kwaad’ en demonen in ‘dwangstoornissen’.
Nu geeft Grün wel rake en creatieve interpretaties vanuit zijn pastorale en therapeutische praktijk. Soms echter rijst de vraag of hij zich even extra aanpast aan zijn postmodern publiek of dat hij neigt af te dwalen.
Hij klinkt modern, in termen van: onbewuste, projectie, ego, innerlijke criticus, prestatiedruk, coping, transformatie, innerlijke balans, harmonie, centrum en in het nu zijn. De zaligsprekingen zijn een mindset. En Jezus is een leraar in geweldloosheid.
Tegenover rituelen, geboden, offers, boete, ascese en vroomheid krijg je dan weer een hoofdzakelijk afwijzende houding: “Christenen zijn vrij van de tempel en de wet, vrij van de offerdienst en het naleven van alle kleingeestige geboden.” Zijn nuancering van echtscheiding stelt hij los van het kerkrecht. Het laatste oordeel geraakt afgezwakt. En niet oordelen betekent “het aanvaarden zoals het is”.
Nee, we willen niet oordelen en waarderen zijn intentie om mensen in hun kracht te zetten. Maar wie ook nog beweert dat Maria haar Zoon “niet begrijpt” en voor “gek” houdt, heeft het volgens de heilige exegeten toch niet helemaal goed begrepen.
Anselm Grün, Het evangelie spiritueel gelezen. Deel 1. Uitg. Abdij van Berne, 320 pp., € 24,95, ISBN 978 90 89723 44 4
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
