Wat moet je schrijven over een boek dat je vooral moet lezen en bekijken? Behalve dan dat deze bundeling van schilderijen van Henk Helmantel en teksten van André Troost een aanrader is voor wie houdt van verstilling door schoonheid.

Eerst die schilderijen. Van zijn stillevens tot zijn kerkinterieurs en zijn landschappen, de beelden van Helmantel ademen sereniteit. Ze zijn hyperrealistisch, maar nodigen – misschien daardoor? – uit om verder te kijken dan dat, wat we zien. Meditatief werk dus, ook de schilderijen waarop in de verste verten niets kerkelijks te zien is.

Twee kunstvormen, één gedachte

En dan die teksten. Liedtekst of gedicht, oud-predikant Troost borduurt mooi voort op het beeld. Op sommige pagina’s is het alsof hij de woorden precies voor dít schilderij componeerde: twee verschillende kunstvormen, één gedachte.

Bij de Petrus en Pauluskerk uit het Friese Loppersum, dicht Troost over het fenomeen van de oriëntatie: de kerk letterlijk richten op het oosten, “met vensters die troosten kunnen – en zeggen, Wacht maar, – straks gaat de zon weer op”: “Ik houd van kerken – gericht op de zon – waar we zien wat we lazen: – het licht van Pasen, – de dag die begon.”

Spel van licht en donker

Over diezelfde kerk zei Helmantel enkele jaren geleden in KN dat hij “verkocht” was, toen hij er ooit voor het eerst binnenstapte. Het gaat hem om “het spel van licht en donker, de sfeer, de atmosfeer”. Een spel met het natuurlijke licht, dat hij een geschenk van God noemde. Licht dat leven doet, dus, precies zoals de goedgekozen titel van dit mooie boek zegt.

André F. Troost en Henk Helmantel, Licht dat leven doet. Uitgeverij KokBoekencentrum, 96 pp., € 19,99, ISBN 978 90 4353 354 6