Mystiek uit de marginaliteit van onze moderniteit halen: dat moet zo ongeveer de opzet geweest zijn van professor Rob Faesen.
In zijn bijdrage aan de reeks Oratio van uitgeverij Sjibbolet (met thema’s op het snijvlak van filosofie, cultuur en religie) filosofeert de hoogleraar Middelnederlandse mystieke literatuur over de mens als relationeel wezen. Op mild uitnodigende wijze breekt hij ons individualistisch kader open voor de relatie met de Ander.
Zijn betoog begint met de vaststelling dat we vandaag onnodig opgezadeld zitten met een eng (Cartesiaans) ik-gericht mensbeeld. Stap voor stap verandert Faesen dit ‘ik besta’ in een ‘ik ben bemind.’
Ons ‘ik’ wordt in relatie gebracht met de Schepper die ons voortdurend opnieuw het bestaan geeft en zo met ons in relatie treedt. In Jezus treedt Hij op in onze wereld, als Persoon binnen de relatie van de Drie-ene God.
Naar Jezus kijken, aldus Origenes, is het hernieuwen van de relatie met God. En al is dit niet vanzelfsprekend: in deze ontmoeting ligt ons geluk.
“Zo kunnen we eeuwig zinken in liefde en ontzinken aan onszelf in de grondeloze diepte; en met dezelfde minne zullen we opstijgen en hoger dan onszelf stijgen in de onvatbare hoogte. En in die minne zullen we dwalen en ze zal ons wegleiden in de mateloze weidsheid van Gods liefde.”
De vele citaten als dit van Ruusbroec, naast aanhalingen van modernere denkers, brengen het betoog van Faesen rijkelijk op smaak. Het bondige boekje leest als licht verteerbaar academisch, verluchtigd met wetenswaardige uitwijdingen.
Tot slot worden summier enkele misverstanden opgeklaard: wat ‘ontzelving’ nu eigenlijk echt betekent, in welke zin men de ‘vergoddelijking’ van de mens mag verstaan en hoe zich het innerlijk leven tot de uiterlijke praktijken moet verhouden.
Faesen houdt ons uiteindelijk de blijde boodschap voor dat wij allen nu al mogen delen in Gods liefde: “Iedere mens is, qua existentiële structuur, van dien aard dat hij of zij in deze ontmoeting volledig kan participeren.”
De atheïst zal even grommen, de Godzoeker zal zich geprikkeld weten en de Godsvriend verheugt zich in het gezelschap van de vele heiligen die het woord krijgen en van de Heilige zelf, die zich voortdurend laat ontmoeten.
Rob Faesen, Ontmoeting. Religie als relatie in christelijk perspectief. Uitg. Sjibbolet, 80 pp., € 17,99, ISBN 978 94 9111 049 8
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
