“Ik kon het niet, ze beschermen.” Het is misschien wel het pijnlijkste zinnetje, uitgesproken door de moeder in Buiten is het feest, een aangrijpende film over kindermisbruik en vooral het verzwijgen daarvan.
De film is een bewerking van het boek Maar buiten is het feest van Arthur Japin uit 2012. Hij baseerde zijn verhaal op de ervaringen van zangeres Karin Bloemen, die in haar jeugd jarenlang werd misbruikt door haar stiefvader.
Regisseur Jelle Nesna vervolgens, werd geraakt door het boek vanwege vergelijkbare ervaringen uit zijn jeugd. Rode draad in zowel de film als in de daadwerkelijke herinneringen van slachtoffers: de enorme schaamte en het daaruit voorkomende zwijgen, vaak jarenlang.
Zwijgen is ook wat hoofdpersoon Sonne doet. In het dagelijks leven is ze een uitbundige, succesvolle zangeres die voor enthousiaste fans in het volle licht staat, maar daarbuiten is ze gesloten. Extreem gesloten.
Pas wanneer haar zus overlijdt en ze de voogdij over haar twaalfjarige nichtje krijgt, verdwijnt heel langzaam en noodgedwongen deze geslotenheid. Want wat blijkt: de vader van dit nichtje is Kees, jarenlang de stiefvader van Sonne en haar oudere zus. De meisjes werden veelvuldig door hem misbruikt, onder het oog van hun onmachtige moeder.
Deze complexe familieverhoudingen worden stap voor stap duidelijk in talrijke flashbacks. Gelukkig worden hierin geen expliciete beelden gebruikt. Het zijn vooral de voortdurend aanwezige spanningen, de manipulatie en de psychologische spelletjes binnen het gezin die subtiel maar zeer pijnlijk aan het licht komen in Buiten is het feest.
Pas wanneer Kees een omgangsregeling met zijn dochter wil, voelt Sonne de noodzaak om zich uit te spreken en daarmee te voorkomen dat haar nichtje meemaakt wat zij zelf heeft ondergaan.
Het voortdurend switchen tussen heden en verleden (met relatief weinig verschil in enscenering en veel op elkaar lijkende zussen en nichtjes) maakt de film wat rommelig. Een hoofdzakelijk voor zich uit starende Sonne komt in het boek – waarin gedachten en innerlijke worstelingen verwoord kunnen worden – waarschijnlijk beter uit de verf dan op beeld en Georgina Verbaan als getekende moeder en oma heeft wat tijd nodig om geloofwaardig te worden.
Allemaal kleinigheden, want ondergeschikt aan de boodschap. “Praten is het begin van helen”, zo houdt een hulpverlener Sonne voor. Het is deze urgente boodschap die Buiten is het feest alle bestaansrecht geeft.
Film: Buiten is het feest (2020), Nederland, 95 min. Regie: Jelle Nesna, met o.a. Abbey Hoes, Georgina Verbaan, Eelco Smits
