De dambreuk in de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais is geen ongeluk, maar het gevolg van misdaad. Dat zeggen vertegenwoordigers van de katholieke Kerk tegen het Amerikaanse katholieke persbureau CNS.
Vorige week vrijdag veroorzaakte een breuk in het Feijao dammencomplex in het Zuidoosten van Brazilië een enorme modderstroom waarbij minstens tachtig mensen om het leven kwamen. Honderden worden er nog vermist. Het dorp Brumadinho werd door de blubber volledig weggevaagd.
Een aantal verantwoordelijken van ’s werelds grootste ertsproducent Vale zijn opgepakt. Zij worden verdacht van dood door schuld omdat de uit 2001 stammende dam ondeugdelijk zou zijn geweest. Ook zouden milieuregels zijn overtreden. De dam hield miljoenen kubieke meters met zware metalen vergiftigd mijnslib tegen. Het gaat naar verwachting tientallen jaren duren voor het getroffen gebied weer bewoonbaar is. Ook wordt gevreesd dat de gevolgen een veel groter gebied gaan treffen. Vale heeft al een boete van 60 miljoen euro gekregen wegens structurele overtreding van veiligheidsvoorschriften en milieuregels.
“Opnieuw is winst boven mensenlevens en het milieu geplaats”, reageert priester Antonio Claret Fernandes tegenover CNS. Hij is kapelaan van de Sao José-Paula Candidoparochie en lid van een beweging van mensen die getroffen zijn door de dammenbouw. In Brazilië zijn officieel meer dan 13.000 dammen aangelegd ten behoeve van mijnbouw en industrie. Dat heeft vaak ingrijpende gevolgen voor mensen in de omgeving of stroomgebieden van afgedamde rivieren.
Franciscaan Rodrigo de Castro Amedee Peret is het hartgrondig met hem eens. “Het is iedere keer hetzelfde. Dit was geen ongeluk. Dit was een misdaad”, aldus de broeder. Hij is door de Braziliaanse bisschoppen aangesteld om een kerkelijk netwerk rond mijnbouw te leiden.
Ertsproducent Vale heeft in reactie de productie van erts met veertig procent teruggebracht en verliest daarmee waarschijnlijk de eerste plaats op de wereldranglijst. De aandelen zijn sinds de ramp aanzienlijk gekelderd.
Het netwerk publiceerde kort na de ramp een verklaring als steunbetuiging aan alle getroffenen. “Wij zijn solidair met de families van de slachtoffers en de geloofsgemeenschappen die nu voor de moeilijke uitdaging staan weer moed te vatten.” Het netwerk schaart zich achter het aartsbisdom Belo Horizonte, dat spreekt over de “absurditeiten die voortkomen uit winstbejag en minachting voor de ander, voor de waarheid en het welzijn van allen”.
Volgens de kerkelijke organisaties is de ramp veroorzaakt door onverantwoord gedrag van ondernemingen die uitsluitend winst willen maken. Het gaat niet om een “milieu-ongeluk”, zoals de mijnbouwgigant heeft verklaard, maar een regelrechte ramp.
Broeder Peret wijst erop dat de gifmodder grotendeels in de Paraopebarivier in is gestroomd. “Dat deel van de rivier is al dood”, aldus de franciscaan. Volgens CIMI, de Missieraad voor de inheemse volken van de Braziliaanse bisschoppenconferentie, zijn stammen die verderop aan de rivier leven ongerust over de eventuele gevolgen. De eerste sporen van de giftige modder zouden al zijn gesignaleerd.
“Vrijdag was het water nog helder, kort daarna was het donkerrood. Er zijn al veel dode vissen aangetroffen met hun bek wijd open alsof ze om hulp roepen”, aldus Hayo, stamhoofd van de Pataxo Ha-ha-hae.
Enkele uren na de ramp werden 25 families van de stam geëvacueerd naar hoger gelegen gronden. Ze zijn inmiddels teruggekeerd, maar vragen zich af of er nog toekomst is aan de oevers van de vervuilde rivier. “Het ontbijt bestond uit vis met meel en gekookte casave. De rivier was de bron van ons leven en dat van veel mensen in deze regio. Weggevaagde levens, de rivier kapot… het is een tragedie”, aldus het stamhoofd tegenover CIMI.
Meer dan ooit is de mijnbouw een zaak voor de bisschoppen om prioritair te stellen bij de komende Amazonesynode, meent kapelaan Fernandes. “Ik ben er zeker van dat bisschop Erwin Kräutler, die lid is van de synoderaad, dit zeer belangrijke punt op de agenda gaat zetten.”
“Brumadinho was niet eens in ons blikveld als je het hebt over risicogebieden. En kijk wat er is gebeurd.” (KN/CNS)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
