Het schokkende misbruikrapport van de Grand-Jury van de Amerikaanse staat Pennsylvania is “Onnauwkeurig en onrechtvaardig”. Dat schrijft de zeer ervaren Amerikaanse reli-journalist Peter Steinfels in een bijna 11.000 woorden tellend essay in het tijdschrift Commonweal.
Steinfels (1941) zet in zijn doorwrochte artikel grote vraagtekens bij zowel de motivatie als de methodologie van het grand-jury rapport. Dat beschrijft misbruikzaken in de zes katholieke bisdommen in de staat Pennsylvania over een periode van zeventig jaar. Het rapport deed de Kerk in de VS op haar grondvesten schudden en leidde tot het opstarten van eigen onderzoeken in een groot aantal andere staten.
Het essay kreeg als titel ‘Het PA Grand-Jury Rapport: Niet wat het lijkt’ en verscheen vandaag in het tijschrift Commonweal. Het concludeert dat het rapport “schromelijk misleidend, onverantwoordelijk, onnauwkeurig en onrechtvaardig” is. Bij zorgvuldige lezing blijkt dat het tal van contradicties bevat. “Het wordt tegengesproken door getuigenverklaringen die tegenover de grand jury zijn afgelegd, maar zijn genegeerd – en, naar mijn mening, door bewijsmateriaal dat de jury nooit nader heeft onderzocht”, aldus Steinfels.
Steinfels, die onder meer tien jaar als reli-verslaggever voor de New York Times werkte, las het 1.356 pagina’s tellende rapport zorgvuldig na en is kritisch over wat er in staat en over wat er buiten is gehouden. Omdat hij zich af begon te vragen welk nieuws het rapport te melden had werd dat de leidende vraag voor zijn benadering.
Onderzoeken door een Grand-Jury vormen de eerste stap die Officieren van Justitie kunnen gebruiken om een aanklacht in te dienen en uiteindelijk een rechtszaak te beginnen. Met de woorden van de gewaarderde Amerikaanse oud-rechter Stanley Fuld (1903-2003) wijst hij op de risico’s van een dergelijk onderzoeksrapport: dat is “tegelijk een beschuldiging en een definitieve veroordeling, en omdat het uitgaat van een rechterlijke instantie die in de samenleving aanzien en respect geniet, is de kans op schade onmetelijk.”
Steinfels merkt op dat de personen en daden die in het rapport worden vermeld alleen na publicatie kunnen worden verdedigd of weersproken, wat vaak te laat is voor het oordeel van de publieke opinie. Als voorbeeld noemt hij kardinaal Donald Wuerl, wiens positie onhoudbaar was geworden door wat er geschreven is over zijn aanpak van misbruik als bisschop van Pittsburgh.
Wuerl heeft geprobeerd om enkele van de bevindingen van het rapport voorafgaand aan de publicatie op te helderen, maar kreeg daartoe geen gelegenheid.
De auteur is diep geraakt door de beschrijvingen van misbruik, maar hij is kritisch over de manier waarop dit wordt gepresenteerd. De sensationele manier waarop dat in de inleiding van het rapport gebeurt heeft de berichtgeving over het rapport in een bepaald daglicht gesteld, evenals het onvermeld laten hoe de Kerk op die zaken heeft gereageerd.
“Er is geen enkele poging gedaan om statistisch patronen te onderscheiden in de leeftijden van de misbruikplegers, hoe vaak het voorkwam, de houding van justitie of veranderingen in de manier waarop de kerkelijke functionarissen reageerden”, schrijft hij. “Evenmin zijn er vergelijkingen met andere instellingen. Je vraagt je natuurlijk af wat een onderzoek over een periode van zeventig tot tachtig jaar naar seksueel misbruik in openbare scholen of jeugddetentiecentra op zou leveren.”
Steinfels schrijft nadrukkelijk dat hij zo zijn eigen grieven heeft ten opzichte van de kerkelijke leiding en niet namens haar schrijft. Hij verwijt de verantwoordelijken voor het rapport dat de tekortkomingen ervan de mogelijkheid aantasten om serieuze aanbevelingen te doen die voor alle betrokken partijen vna nut kunnen zijn.
“Ik geloof dat de Grand Jury precieze, accurate, verhelderende en keiharde conclusies zou hebben kunnen komen over wat verschillende kerkelijke leiders wel en niet deden, wat gewoonlijk op sommige plaatsen en gedurende enkele decennia wel en in andere niet werd gedaan.”
“Het had ruimschoots voldoende basis kunnen bieden voor ten minste drie van zijn vier nogal weinig originele aanbevelingen zonder te vervallen in algemene beschuldigingen. Het had veel kunnen bevestigen en rechtzetten van wat we denken te weten over de oorzaken en preventie van seksueel misbruik van jonge mensen.”
De bevindingen van het Pennsylvania-rapport en de daarmee samenhangende aandacht hebben ertoe geleid dat een tiental andere staten eigen onderzoeken hebben aangekondigd, mogelijk zelfs op federaal niveau.
Steinfels is zelfs van mening dat als het Pennsylvaniarapport op onbevooroordeelde en zorgvuldige manier wordt gelezen, het suggereert dat het misbruikbeleid dat in 2002 werd ingesteld, heeft gewerkt, ook al blijft er verbetering nodig.
“Het Dallas Charter heeft gewerkt, niet perfect en niet zonder noodzaak van regelmatige verbeteringen en constante waakzaamheid. Maar het werkte. Terecht alarm en eisen om verantwoording in geval van opzettelijke niet-naleving of bureaucratische incompetentie mogen niet worden verward met een ongefundeerde bewering dat er fundamenteel niets is veranderd.”
Terwijl de hervormingen zich nu richten op de verantwoording door bisschoppen, besluit Steinfels zijn analyse met de stelling dat de Amerikaanse kerk voorafgaand aan Vaticaanse misbruiktop van februari het vertrouwen moet hebben dat de voortgaande hervormingen toch gewerkt hebben.
“Het Dallas Charter is beslist geen recept dat zomaar kan worden overgenomen door elke samenleving, culturele, juridische of regeringssituatie overal ter wereld”, schrijft hij.
“Maar de Amerikaanse bisschoppen zouden naar de misbruiktop van februari moeten gaan in het vertrouwen dat de maatregelen die ze al hebben genomen, een belangrijk verschil hebben gemaakt.” (Door Crux-redacteur Christopher White)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
