Als personages uit de klassieke literatuur heiligen zouden kunnen worden, dan heeft Frankrijk een perfect voorbeeld. De echte bisschop achter Victor Hugo’s beroemde personage bisschop Myriel in Les Misérables zal waarschijnlijk zalig worden verklaard.

De Franse bisschoppen, die eerder deze maand in Lourdes bijeen waren voor hun plenaire vergadering, stemden voor het openen van het diocesane proces voor zijn zaligverklaring.

Gebaar van barmhartigheid

Bisschop Bienvenu de Miollis (1753-1843) was bisschop van Digne van 1805 tot 1838. Hij was een inspiratiebron voor Victor Hugo’s personage bisschop Myriel in de roman Les Misérables, gepubliceerd in 1862.

Bisschop Myriel stond dicht bij de armen en leidde een sober leven. Hij nam de hoofdpersoon Jean Valjean in huis, die net was vrijgelaten uit de strafkolonie. De volgende dag werd Valjean opnieuw opgepakt door de politie omdat hij het zilverwerk van bisschop Myriel had gestolen. Maar de prelaat zei dat het een geschenk was en zo redde hij Valjean van een nieuwe arrestatie.

Dit gebaar van barmhartigheid markeerde het begin van een diepgaande transformatie van Valjean, die het hele boek doorging. Hij blijft zijn hele leven gehecht aan de nagedachtenis van de bisschop.

Ware gebeurtenissen

Mgr. Emmanuel Gobillard werd 217 jaar na De Miollis bisschop van Digne. Zijn bisdom ligt in het schilderachtige zuiden van Frankrijk, niet ver van Marseille en de grens met Italië. “Veel elementen van de roman zijn gebaseerd op ware gebeurtenissen”, zo vertelt hij. “Het ware verhaal van De Miollis lijkt erg op wat Victor Hugo vertelde.”

Hij werd priester gewijd in 1777 en was 33 jaar lang bisschop van Digne, in de roerige tijden die volgden op de Franse Revolutie en in het tijdperk van keizer Napoleon. Hij hield zich vooral bezig met catechisatie op het platteland en onderwijs voor de allerarmsten.

Bekend om zijn vriendelijkheid

“Hij was arm, schreef niets, had geen mystieke ervaring, maar hij bracht zijn tijd door met het bezoeken van de parochies van zijn bisdom”, zegt bisschop Gobilliard. “De gelovigen van het bisdom zeiden dat hij een heilige was, toen al.”

Bisschop De Miollis stond bekend om zijn vriendelijkheid en had veel aandacht voor de armen en bedelaars, die hij verzamelde in het Hospice van Liefde, en hij leefde zelf zeer bescheiden.

Veroordeelde

In 1806 nam bisschop De Miollis een vrijgelaten veroordeelde op met de naam Pierre Maurin, die niemand onderdak wilde bieden, en zocht naar manieren om hem te helpen zijn waardigheid terug te krijgen – een verhaal dat de auteur van Les Misérables inspireerde.

Nadat hij om gezondheidsredenen met pensioen ging, verhuisde de bisschop naar het huis van zijn zus. De zus van de fictieve bisschop Myriel verscheen ook als personage in Hugo’s roman.

Toen bisschop De Miollis in 1843 op 90-jarige leeftijd stierf, kwam er een “menigte gewone mensen naar zijn begrafenis”, aldus bisschop Gobillard. Hij werd begraven in de kathedraal Saint-Jérôme in Digne-les-Bains. “Er was echt volksjubel voor hem.”

Pastorale bezoeken per deelauto

De huidige bisschop van Digne vertelt dat paus Franciscus hem in zijn benoemingsbrief in 2022 aanmoedigde om “het voorbeeld van Mgr. De Miollis te volgen”, met name door pastorale bezoeken te brengen aan zijn bisdom.

“Dat is wat ik probeer te doen”, zegt hij. “Ik ben het hele jaar onderweg om parochies te bezoeken.”

Voor zijn pastorale bezoeken gebruikt hij liever niet zijn auto. Waar mogelijk maakt hij gebruik van een Franse online dienst voor deelauto’s.

“Het is een kans om mensen te ontmoeten, vooral jonge mensen”, zegt Gobilliard. “De meesten hebben nog nooit van Christus gehoord. Maar als ik ze een bladzijde uit het evangelie voorlees, zie ik echte interesse en verwondering.”