Het bisdom Breda publiceerde onlangs richtlijnen voor langdurig oecumenisch gebruik van kerkgebouwen. Door secularisatie en kerksluitingen maken parochies en protestantse gemeentes soms gebruik van elkaars kerken.

“Het is niet exact te zeggen hoe vaak het gebeurt, ongeveer twee keer per jaar komt de vraag terug”, zegt Marc de Koning, woordvoerder van het bisdom Breda.

In het document staat dat er nog niet eerder door een protestantse gemeenschap gebruik is gemaakt van een katholieke kerk in het bisdom. Het vooruitzicht is dat het in de toekomst wel zal gebeuren. Daarom worden in het document de mogelijkheden binnen het kerkelijk recht beschreven. In het document wordt ook ingegaan op onderling respect tussen christelijke Kerken.

Overigens gaat het in beginsel niet om Eucharistievieringen in protestantse, en Avondmaalsvieringen in katholieke kerken: daarmee “zal uiterst behoedzaam worden omgegaan. Absolute voorwaarde hiervoor is de goedkeuring van de bisschop van Breda”.

Voorschriften

Er worden praktische aanwijzingen beschreven voor een protestantse viering in een katholieke kerk. Daarvoor moet het protestantse kerkgenootschap lid zijn van de Nederlandse Raad van Kerken en er moet wederzijdse dooperkenning zijn.

Het priesterkoor en het gewijde altaar mogen niet gebruikt worden tijdens de protestantse viering, aldus de aanwijzingen. Het Allerheiligste zal eerst weggehaald worden en tijdelijk ergens anders bewaard worden. De kerk mag ook niet gebruikt worden voor het drinken van thee of koffie.

Een katholieke viering in een protestantse kerk zal gehouden worden “aan een gewijd altaar of aan een tafel zonder specifieke kenmerken”. Instructies van de protestantse kerkenraad over het gebruik van onder meer Mariabeelden, wierook en wijwater moeten gerespecteerd worden. Geconsacreerde hosties worden voor de viering door de voorganger uit een andere kerk gehaald en na afloop meteen teruggebracht.

‘Verwarring voorkomen’

Breda is het eerste bisdom in Nederland dat concrete richtlijnen voor oecumenisch kerkgebruik publiceert. “Landelijk wordt hier wel over gesproken met andere bisdommen, maar wij zijn de eerste die iets publiceren. Bij andere bisdommen wordt per situatie gekeken naar wat mogelijk is, daar wordt meer maatwerk toegepast”, zegt De Koning.

“Richtlijnen gaan om zorgvuldigheid en het voorkomen van verwarring”, zegt De Koning. “Dat kan uiteraard niet zonder een basis van wederzijds vertrouwen en respect. Daarin investeren is dus belangrijk voor kerkgenootschappen. Voor christenen gaat de opdracht zelfs een stapje verder. In het Johannesevangelie smeekt Jezus om eenheid. Dat is het perspectief: dat allen één mogen zijn.”