Hoewel van officiële kant heftig ontkend is er in de Rooms-katholieke Kerk sprake van een “complete burgeroorlog over de leer”.

Aanleiding is de publicatie van een boekje deze week van kardinaal Francesco Coccopalmerio over het zwaar omstreden achtste hoofdstuk van Amoris Laetitia.

Lijnrecht tegenover elkaar

In het boekje neemt de curiekardinaal een diametraal tegenovergestelde positie in als zijn collega Gerhard Müller twee weken eerder deed over exact dezelfde kwestie. Dat betekent dat degene die de hoogste autoriteit heeft over de interpretatie van de kerkelijke wetsteksten lijnrecht tegenover de man staat die moet waken over de zuiverheid van de geloofsleer.

Vernietigende kritiek

Het 51 pagina’s tellende boekje heeft niet alleen inhoudelijk van verschillende kanten vernietigende kritiek gekregen, maar ook de wijze waarop het naar buiten is gebracht. Doordat de uitgave is verzorgd door de Vaticaanse Uitgeverij en werd gepresenteerd tijdens een officiële persconferentie wordt de indruk gewekt dat het de goedkeuring draagt van de Heilige Stoel. Kardinaal Müller deed zijn uitspraken in een interview met een krant.

Slechts richtlijnen

Desalniettemin betreft het boekje geen officieel kerkelijk document en zou het slechts om ‘richtlijnen’ gaan voor gelovigen die hoofdstuk acht van Amoris Laetita beter willen begrijpen, aldus de vaticanist Orazio La Rocca, die het boekje mede presenteerde. Kardinaal Coccopalmerio was verhinderd om bij de presentatie van zijn eigen boek aanwezig te zijn.

Frontale aanval

La Rocca zei dat hij zich had afgevraagd of de beweringen dat AL in strijd zou zijn met de geloofsleer gefundeerd zouden kunnen zijn. “Na lezing van dit boek is het duidelijk dat dit niet zo is”, aldus de Vaticaanse correspondent van La Repubblica. Deze lanceerde in Panorama een frontale aanval op kardinaal Müller vanwege diens interview en de vier kardinalen die de ‘dubia-brief’ hebben geschreven. Zij allen zouden ernstig onloyaal tegenover de paus zijn.

Conform Maltese bisschoppen

Volgens theoloog Maurizio Gronchi, professor aan de pauselijke Urbaanse universiteit, doorbreekt het boekje van de topcanonist iedere mogelijke barrière tussen leer en pastoraal. De adviseur van de Congregatie voor de Geloofsleer gaf aan dat het boekje sterk overeenkomt met de opstelling van de Maltese, de Duitse en de Argentijnse bisschoppen.

Tegenovergestelde

Volgens Coccopalmerio moeten hertrouwend gescheidenen toegelaten moeten kunnen worden tot de biecht en de Eucharistie, “als ze het verlangen voelen om die situatie te veranderen, maar hun wens niet kunnen uitvoeren”. Dat geldt ook als ze niet kunnen voldoen aan de eis om te leven als broer en zus, zoals paus Johannes Paulus II in Familiaris Consortio verlangde en later door paus Benedictus XVI is herhaald. Kardinaal Müller verklaarde in Il Timone exact het tegenovergestelde van wat Coccopalmerio beweert.
De directeur van de Vaticaanse uitgeverij, pater Giuseppe Costa, zei dat het boekje op persoonlijke titel is geschreven maar wel “autoritatief” is. Gronchi noemde het een bijdrage aan de voortgaande discussie.

Kritiek

Verschillende critici hebben erop gewezen dat de redenatie van Coccopalmerio, dat het afzien van seksuele intimiteit zelfs tot zelfmoord zou kunnen leiden, haaks staat op de ijzeren regel dat men nooit kwaad mag doen opdat er iets goeds uit voortkomt.
Anderen wijzen erop dat de redenatie van de kardinaal feitelijk iedere motivatie om de bestaande huwelijksband te respecteren ondergraaft.

Vrouwenwijding volgend thema?

Hitchens wijst op een volgende rel die ontstaan is door het pleidooi van jezuïet Giancarlo Pani om de discussie over de vrouw in het ambt te hervatten. Hij schreef dit in Civiltà Cattolica waarvan hij de tweede man is naast Antonio Spadaro, die geldt als de naaste adviseur van paus Franciscus. Het blad heeft het imago de gedachten van de paus uit te dragen en staat onder toezicht van het Staatssecretariaat. Het feit dat de paus het blad kort daarna uitgebreid heeft geprezen versterkt de gedachte dat deze een nieuwe discussie zou willen openen. Eerder heeft paus Franciscus in de kwestie gezegd dat paus Johannes Paulus II er “het laatste duidelijke woord” over gesproken heeft.

Communie voor gemengd gehuwden?

De tegenstellingen worden vergroot nu kardinaal Kasper verschillende keren heeft verklaard dat niet-katholieke christelijke partners in gemengde huwelijken ook de communie zouden moeten ontvangen. De paus had al eerder gesuggereerd daar meer open voor te staan dan de kerkelijke voorschriften toelaten.

Loyaliteitsverklaring

Catholic Herald-journalist Hitchens is niet de eerste die de term ‘binnenkerkelijke burgeroorlog’ gebruikt. Verschillende commentatoren gingen hem voor. Crux-verslaggever John Allen wees deze week op de opmerkelijke loyaliteitsverklaring van de Raad van Kardinalen aan de paus. Als dat in grote organisaties gebeurt is er duidelijk iets aan de hand, aldus Allen. Hij zegt niet te weten hoe groot het verzet tegen de paus is en of bisschoppenconferenties worden geacht het voorbeeld van de K9 te volgen.

Onrust ten Vaticane

Het feit dat de Vaticaanse gendarmerie onderzoek heeft ingesteld naar de herkomst van een satirische nepeditie van de Osservatore Romano en van anti-Franciscusposters zou ook duiden op onrust ten Vaticane. Het zichzelf progressief noemende Britse katholieke weekblad The Tablet stelde deze week dat er “een wonder nodig is om de onderlinge strijd over de tekst van de paus over het gezinsleven te stoppen terwijl in Rome de spanningen hoog oplopen met posters tegen de paus en een nepkrant die hem belachelijk maakt”.
Het blad wijst erop dat ook de paus zelf al heeft gesproken over “scheurtjes” tussen bisschoppen en priesters, hetgeen, als er niets aan wordt gedaan, “tot grotere problemen kan leiden”. “De geest van katholieke verdeeldheid is uit de fles”, concludeert The Tablet. (KN/CH/Crux/Tablet)