Hoewel het Afrikaanse continent de hoogste katholieke groeicijfers kent, is dit enkel “een groei in aantal, wanneer het niet vertaald wordt naar middelen van bevrijding”. Dat stelt het slotdocument van het grote pan-Afrikaanse congres over theologie, maatschappij en pastoraal leven, dat onlangs in Nigeria werd gehouden.
“Het koninkrijk van God groeit niet simpelweg in getallen”, zegt het document. “Het groeit in liefde, geloof en hoop. Deze groei transformeert gemeenschappen, culturen en tradities.”
Een comité van vier theologen stelde het document op, na de conferentie die van 5 tot en met 8 december plaatsvond op het Bigard Memorial Seminary in Enugu, Nigeria. Tachtig gedelegeerden vanuit heel Afrika spraken daar over concrete wegen om “de hoop en dromen van ons volk te realiseren” in de hoop dat Afrika de “spirituele long” van de Kerk en wereld kan worden.
Het congres werd gehouden om de 50e verjaardag te vieren van het Symposium van de Bisschoppenconferenties van Afrika en Madagaskar. Daarbij was het de 25e en 10e verjaardag van de wereldwijde synodes over de Kerk in Afrika. De deelnemers namen zich daar voor iedere twee jaar bij elkaar te komen om de vooruitgang van de doelen van het congres te evalueren.
Het slotdocument zocht naar inclusiviteit van alle stemmen en riep op tot een diepere theologie die de werkelijkheid weerspiegelt vanuit de Afrikaanse culturele context. Seks, de rol van vrouwen en hiërarchische structuren worden vaak als taboe beschouwd in Afrika.
Het document riep op het subsidiariteitsbeginsel te omarmen bij het formuleren en toepassen van theologie. Er kan geen discussie over de rol van vrouwen in de Kerk zijn, zonder dat zij daarbij aanwezig zijn, er kan niet over armoede gesproken worden, zonder hen die dit ervaren hebben, stelt het document volgens nieuwssite Crux, die uitgebreid verslag deed van het congres.
“Subsidiariteit geldt in gelijke mate voor de hedendaagse diversiteit aan menselijke ervaringen, vooral van hen die vergeten worden en zij die aan de zijlijn staan doordat hun levens worden geframed door narratieven van uitsluiting, zoals seksuele minderheden, gehandicapten, hertrouwd-gescheiden mensen, migranten en vluchtelingen”, aldus het slotdocument.
Daarbij riep het document op tot een gesprekstheologie. Paus Franciscus heeft leiders van de Kerk opgeroepen “te ruiken naar de schapen”, het leiderschap binnen de Kerk te delen en “klerikale, hiërarchische en patriarchale structuren en systemen” af te wijzen.
“We zijn toegewijd aan een transformatieve theologische praktijk van ontmoeting, nederigheid en hoop die alle grenzen doorbreekt van klasse, ras, sekse, nationaliteit, geloofsovertuiging en alle buitensluitende categorieën”, sluit het document af.
