“Als we een schandaal veroorzaken door liturgische geschillen, spelen we degene in de kaart die de baas is over verdeeldheid”, zei paus Franciscus vrijdag tijdens een ontmoeting met leiders van oosters-katholieke Kerken.

De mensheid lijkt een “kampioen in het voeren van oorlog”, waarvoor we “ons allemaal zouden moeten schamen”, sprak paus Franciscus de leden van de Congregatie voor De Oosterse Kerken toe.

De meeste oosters-katholieke Kerken zijn gevestigd in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Oost-Europa, inclusief Oekraïne. Dit zijn veelal landen in oorlog, waar een oorlogsdreiging is, of landen waar men moet omgaan met de vernietiging die door oorlog is achtergelaten.

Mensen “lijken verbonden te zijn met oorlogen, en dit is tragisch”, zei de paus.

Conflicten en dreigingen

“De mensheid lijkt nog steeds in het duister te tasten”, sprak de paus. “We zijn getuige geweest van de slachtingen van de conflicten in het Midden-Oosten, in Syrië en Irak; die in de Ethiopische regio Tigray; en er waaien nog steeds dreigende winden in de steppen van Oost-Europa, die de lonten van wapens aansteken en de harten van de armen en de onschuldigen bevriezen.”

Tegelijkertijd, zei hij, “gaat het drama van Libanon door, waardoor veel mensen zonder brood zitten; jongeren en volwassenen hebben de hoop verloren en verlaten het land”.

Achteruitgang

Paus Franciscus merkte op dat de Congregatie voor de Oosterse Kerken werd opgericht door paus Benedictus XV, die honderd jaar geleden stierf. Hij beschouwde oorlog als een ‘nutteloze slachting’ en riep op om oorlogen af te wenden. Maar alle oproepen van pausen en van mensen van goede wil blijven ongehoord, vervolgde paus Franciscus.

Mensen praten graag over hoe de mensheid zoveel vooruitgang heeft geboekt op het gebied van wetenschap, technologie, kennis en “zoveel mooie dingen”, maar de mensheid “gaat achteruit in het weven van vrede”, zei hij. “We moeten bidden en vergeving vragen voor deze houding.”

Als zaden gedragen door de wind

In de thuislanden van veel van de oosters-katholieke Kerken hebben mensen het moeilijk en toch houden ze vast aan hun geloof en religieuze tradities.

“Jullie dagelijks leven is daarom als een mengsel van het kostbare stof van het goud uit het verleden en het heroïsche geloofsgetuigenis van velen in het heden. Echter, samen met de modder van de ellende waarvoor wij ook verantwoordelijk zijn, en de pijn veroorzaakt door externe krachten”, zei de paus.

En met de migratie, zei hij, zijn de oosterse Kerken ook “zaden die op de stengels en takken van eeuwenoude planten worden geplaatst en die door de wind naar ondenkbare grenzen worden gedragen”.

Liturgie behouden

De gelovigen die naar het buitenland verhuizen en hun gezinnen ver van hun thuisland grootbrengen, hebben nog steeds het recht en de plicht om de liturgie en gebruiken van hun specifieke Kerk te behouden, vervolgde de paus.

En hoewel vertalingen van de liturgische teksten zijn toegestaan, moeten de riten zelf datgene volgen “wat is vastgesteld door de synodes en goedgekeurd door de Apostolische Stoel, waarbij liturgische bijzonderheden worden vermeden die in werkelijkheid de verdeeldheid van een andere soort binnen de respectievelijke Kerken laten zien manifesteren”.

Zichtbare eenheid

Bovendien, zei de paus, moeten oosterse katholieken bij het aanpassen of hervormen van de liturgie onthouden dat “oosters-orthodoxe Kerken naar ons kijken; zelfs als we niet aan dezelfde eucharistische tafel kunnen zitten, vieren en bidden we toch bijna altijd dezelfde liturgische teksten.”

Pas op, zei de paus, voor alle veranderingen die “de reis naar de zichtbare eenheid van alle discipelen van Christus kunnen schaden”.

“De wereld heeft het getuigenis van de eenheid nodig”, zei paus Franciscus. “Als we een schandaal veroorzaken door liturgische geschillen – en helaas zijn er recentelijk een paar geweest – spelen we degene in de kaart die de baas is over verdeeldheid.”