In dit jubileumjaar kon Katholiek Nieuwsblad – mede dankzij ons steunfonds Arnulfus Stichting – forse stappen naar de toekomst zetten. Maar de zorgen blijven reëel, vertelt hoofdredacteur en directeur Anton de Wit. “De grootste bedreiging voor de katholieke journalistiek is de onverschilligheid: dat katholieken zelf er de schouders voor ophalen.”

Katholiek Nieuwsblad viert op 4 oktober zijn veertigste verjaardag. Hoe verloopt dit jubileumjaar tot nu toe?

Anton de Wit: “Om het kort samen te vatten: heel goed, feestelijk en hoopvol, maar er blijven grote zorgen. Om met het goede te beginnen: we hebben dit jubileumjaar aangegrepen om ons heel fundamenteel te bezinnen op ‘waartoe wij op aarde zijn’, wat KN zo uniek maakt in het bredere medialandschap, en hoe wij dit katholieke geluid ook voor een volgende generatie kunnen laten klinken. We hebben daar onder meer ook een aantal ‘heidagen’ voor gehouden – of beter gezegd: kloosterdagen, dat past natuurlijk beter bij ons – en daar zijn veel goede ideeën en plannen uit voortgekomen.”

“En het bleef niet bij plannen, er zijn het afgelopen jaar al veel concrete stappen gezet. We lanceerden een volledig vernieuwde versie van onze digitale weekeditie, inclusief een eigen KN-app, een goed ontvangen podcastserie, we bouwden de online platforms KN Jong en KN Gezin verder uit, gingen samenwerkingen aan met verschillende andere missionair gedreven organisaties, konden een verslaggever naar de Wereldjongerendagen sturen, enzovoort. Maar in alle eerlijkheid: we zijn er nog niet.”

Waarom niet? Wat zijn die zorgen waar je het al over had?

“We hoeven daar niet geheimzinnig over te doen: net als parochies en zo veel andere katholieke instellingen kampen wij met leegloop en vergrijzing. Het aantal abonnees van de papieren editie – en daarmee ook het aantal donateurs van ons steunfonds de Arnulfus Stichting – loopt al jaren, zo niet decennia, gestaag terug vanwege die vergrijzing. We hebben al vele pogingen ondernomen om die trend te keren, maar eerlijk gezegd is dat nauwelijks gelukt. Daarbij is ook de advertentiemarkt sinds de coronacrisis ingestort, en in ons geval maar amper terug opgekrabbeld. Dat heeft gemaakt dat we financieel een veel zwaarder jaar hebben dan we hoopten.”

(Tekst gaat verder onder kader)

Hebben die ontwikkelingen op digitaal vlak waar je het over had dan geen effect gehad?

“Jawel, online bereiken we inmiddels een veel groter en breder publiek dan via de weekkrant, zo’n 50.000 vaste bezoekers per maand. Maar het probleem is dat dit nog amper iets oplevert in economische zin. Achter de schermen zijn we wel druk bezig geweest daar verandering in te brengen. We werken aan een betaalpoort voor kn.nl die ook meer mogelijkheden voor online abonnementen biedt, zodat ook onze verslaggeving via nieuwe media op den duur hopelijk ook zichzelf kan bedruipen. Maar de kost gaat nu eenmaal voor de baat uit.”

Betekenen die ontwikkelingen dat de papieren krant gaat verdwijnen?

“Al minstens twintig jaar voorspellen de moderne profeten het einde van de papieren krant, maar vooralsnog voorbarig. Ik kan en wil niet koffiedikkijken, maar op korte termijn is er bij ons in elk geval geen sprake van. Om de simpele reden die ik al noemde: vooralsnog is de weekeditie het enige dat ons nog iets aan inkomsten oplevert.”

“Wij zijn allang blij als we de komende jaren naar een situatie toe kunnen groeien waarin de krimp van de papieren oplage wat gecompenseerd wordt door een groei aan digitale abonnees. Nee, als er iets het voorbestaan van de papieren krant bedreigt, is dat niet zozeer de digitalisering, maar eerder de stijging van de papierprijs en met name de verzendkosten. Ook dat was het afgelopen jaar trouwens een lelijke tegenvaller.”

Je vergeleek de situatie van KN al met die van parochies. Ook parochies verdwijnen en fuseren. Bestaat die kans voor KN ook?

“Natuurlijk, die kans is altijd aanwezig. Katholieke journalistiek blijft een uitermate kwetsbaar dienstwerk aan Kerk en samenleving. Het grote verschil met de parochies is dat wij inmiddels ook de enige in onze soort zijn. Met wie zouden we kunnen fuseren zonder fundamenteel op onze katholieke identiteit in te leveren? En als wij verdwijnen, verdwijnt de laatste katholieke krant van Nederland, zo simpel is het. Dat krijg je dan nooit meer terug.”

Maar geloof je dat Katholiek Nieuwsblad na de 40 ook de 50 nog kan halen?

(Lachend:) “De 100 ook wel! Maar serieus: we geven met een klein maar enthousiast team ziel en zaligheid aan deze krant, en dat zouden we niet doen als we niet in de toekomst ervan zouden geloven. Maar we weten ook dat er serieuze uitdagingen en bedreigingen zijn, en dat succes allerminst verzekerd is.”

“Als je het mij vraagt is de grootste bedreiging voor de katholieke journalistiek nog wel de onverschilligheid: dat katholieken zelf er de schouders voor ophalen, er de meerwaarde niet meer van inzien. De heilige Titus Brandsma waarschuwde daar een krappe eeuw geleden al voor, toen er nota bene nog veel meer katholieke kranten bestonden. Wij blijven bidden om Titus’ voorspraak voor de toekomst van KN.”

“Maar behalve om hemelse hulp, moeten we ook blijven vragen om de aardse hulp van onze donateurs. Juist nu kunnen we niet zonder financiële steun van mensen die niet onverschillig zijn, die de blijvende meerwaarde van dit unieke katholieke geluid begrijpen en voor een volgende generatie willen bewaren.”