Als we de op christendemocratische leest geschoeide NSC en BBB meerekenen, is er best wat electoraal draagvlak voor ‘christelijke’ politiek. Maar zo de kaarten er nu bij liggen, gaat er linksom noch rechtsom een christelijke coalitie komen.
Peiling zijn onbetrouwbaar, zo schreef Katholiek Nieuwsblad eerder in een hoofdredactioneel commentaar, “en de gunst van de kiezer grillig; maar toch is het helemaal zo buitenissig niet om alvast te dromen van een nieuwe ‘christelijke’ coalitie na november”.
Dat was in augustus, net nadat Pieter Omtzigt zijn nieuwe partij gelanceerd had. Nieuw Sociaal Contract (NSC) deed het direct goed in de peilingen, en ook de BoerBurgerBeweging (BBB) van Caroline van der Plas scoorde nog hoog. Twee partijen die bevolkt werden door ex-CDA’ers, zo was toen de simpele optelsom, plus nog de ChristenUnie en het gedecimeerde CDA zelf: dat is een goed recept voor een breed min-of-meer-christelijk midden.
Maar inderdaad bleek de kiezersgunst grillig. NSC en BBB vissen natuurlijk ook deels uit dezelfde vijver, en daarbij is de nieuwigheid er misschien alweer een beetje af. Hoe dan ook zijn beide partijen weer enigszins teruggezakt in de peilingen. De kleine christelijke partijen – waartoe we het CDA inmiddels ook kunnen rekenen – weten daar vooralsnog ook weinig winst tegenover te zetten.
De op dit moment laatste zetelpeiling van Ipsos en EenVandaag laat zien dat dit ‘christelijke midden’ op zich nog steeds een behoorlijk electoraal draagvlak heeft. Samen zijn NSC, BBB, CDA, CU en SGP goed voor 47 zetels, dus bijna een derde van het totaal. Maar voor een meerderheidscoalitie is dat ruimschoots onvoldoende. Daarbij, als je ook de huidige zetelverdeling in de Eerste Kamer – van cruciaal belang voor het daadkrachtig kunnen doorvoeren van beleid – meeweegt, dan is daar ook weinig draagvlak: samen slechts 27 van de 75 zetels. Dat komt voor een belangrijk deel omdat NSC nog niet vertegenwoordigd is in de Eerste Kamer – iets dat overigens iedere mogelijke coalitie waaraan Omtzigt meedoet parten zal spelen.
Het ligt om meerdere reden niet direct voor de hand dat deze partijen elkaar gaan opzoeken en vasthouden zodra straks de formatie van start kan gaan, nog ongeacht het resultaat. De SGP bijvoorbeeld is nooit een partij geweest die vooraan staat bij het smeden van coalities, eerder integendeel. Zeker aangezien het inmiddels wel duidelijk wordt, dat iedere denkbare coalitie fiks water bij de wijn zal moeten doen, ja misschien zelfs meer water dan wijn zal schenken. De principiële SGP zal dan als eerste afhaken en de vertrouwde plek in de oppositie opzoeken. Misschien is dat ook het verstandigste voor alle christelijke partijen in het huidige politieke klimaat.
Maar goed, laten we toch eens hypothetisch doordenken wat er zou gebeuren wanneer de christelijke partijen, inclusief de duidelijk op christendemocratische leest geschoeide NSC en BBB, met elkaar zouden pogen een coalitie te vormen. Met 47 zetels zal er dan altijd breder draagvlak gevonden moeten worden. Zowel inhoudelijk als qua zetelaantallen zijn er dan eigenlijk maar twee voor de hand liggende ‘routes’: linksom het midden en rechtsom het midden.
“Een 'route rechtsom' ligt meer voor de hand, maar daarin vallen de kleine christelijke partijen al snel buiten de boot”
Tweet dit!
Omtzigt leek met zijn openlijke flirt met Timmermans’ GroenLinks-PvdA aanvankelijk aan te koersen op de eerste route. Maar die gecombineerde lijst is volgens de laatste Ipsos-peiling goed voor 23 zetels; samen dus nog maar 70 zetels. Om een (krappe) meerderheid te behalen moet er dan nog een linkse partij bij, zoals de SP (5 zetels) of de PvdD (7 zetels). Inhoudelijk is het zeker met de SP niet onmogelijk, met veel van de katholiek-sociale NSC-programmapunten zullen ook de socialisten prima uit de voeten kunnen. Maar dat de SGP dan afhaakt, ligt voor de hand.
De route rechtsom ligt dan toch echt wat meer voor de hand. Met alleen al de VVD erbij komt men nog maar op 75 zetels, dus er zal nog een rechtse partij bij moeten voor een meerderheid. Zou dan toch de PVV (17 zetels) in beeld komen, waarvan gezegd wordt dat die ‘milder’ wordt voor mogelijke regeringsdeelname? Hoe dan ook: het is de VVD die met 28 zetels de grootste is, dus die zou de leiding nemen. En die heeft de kleine christelijke partijen niet nodig, alleen al VVD, NSC, BBB en PVV zijn momenteel samen goed voor een riante 80 zetels.
Overigens: in de Eerste Kamer zou deze rechtse coalitie wel de steun moeten hebben van de christelijke partijen om een meerderheid te vormen. Het draagvlak in de Eerste Kamer spreekt dan weer in het voordeel van de route linksom: die is goed voor 44 van de 75 senaatzetels.
Nog steeds blijft het waar: peilingen zijn onbetrouwbaar, de gunst van de kiezer is grillig. Maar zo de kaarten er nu bij liggen, gaat er linksom noch rechtsom een christelijke coalitie komen. NSC en BBB zullen eerder langs mogen komen bij de informateur, de kleine christelijke partijen mogen hooguit rekenen op een beetje invloed wanneer zij een hekkensluiter van de nieuwe regering kunnen zijn. Om klare wijn te kunnen schenken, kiest men misschien beter voor de oppositiebanken.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
