Paus Franciscus is echt een man van Vaticanum II en ziet zichzelf als de paus die in de voetsporen treedt van Johannes XXIII. Dat verklaart waarom hij vroeg of laat naar Bulgarije moest afreizen.
Paus Franciscus bracht van 5 tot 7 mei een bezoek aan Bulgarije en de Republiek van Noord-Macedonië.
Ik zal een geheimpje verklappen: veel vaticanisten wilden helemaal niet met de paus mee op dit bezoek. Ze vonden de landen niet spannend genoeg en de thema’s – oecumene, een katholieke minderheid, migratie en de armen – saai en overbekend.
Pausen en journalisten kijken echter vaak heel anders naar de dingen. Het is goed mogelijk dat het bezoek aan Bulgarije in Franciscus’ ogen een van zijn belangrijkste tripjes van 2019 is. De reden: Johannes XXIII.
Vanaf het allereerste begin heeft Franciscus zijn pontificaat gezien als een opleving en concrete toepassing van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965), dat bijeen werd geroepen door paus Johannes XXIII.
Van zijn oproep tot decentralisatie tot zijn voortdurende kritiek op het klerikalisme en het vergroten van de rol van de leken: Franciscus is echt een man van Vaticanum II en ziet zichzelf als de paus die in de voetstappen treedt van Johannes XXIII. Dat verklaart waarom hij vroeg of laat naar Bulgarije moest komen.
In februari 1925 werd toen nog priester Angelo Roncalli door paus Pius XI benoemd tot apostolisch visitator van Bulgarije. Roncalli zag het in eerste instantie niet zo zitten, maar viel uiteindelijk als een blok voor het land en zijn inwoners.
Hij bleef er tien jaar, wijdde zich met hart en ziel aan het land en zorgde er onder meer voor dat er ondersteuning kwam voor de kinderen van vluchtelingen uit het Ottomaanse Rijk en voor de slachtoffers van de aardbeving in 1928.
Maar Roncalli was vooral gefascineerd door het culturele milieu in Bulgarije en de orthodox-christelijke identiteit van het land. Veel van zijn vrienden waren orthodoxe christenen. Door zijn ervaringen in Bulgarije werd hij als paus een groot voorvechter van christelijke eenheid.
Ook zijn herderlijke taak nam hij serieus. Hij reisde vaak urenlang per trein of per paard naar de kleine katholieke gemeenschap in Bulgarije die aan de randen van de maatschappij en in grote armoede leefde.
Franciscus verwees op vrijwel elk moment van zijn pausbezoek naar zijn voorganger. Roncalli’s vriendschappen met orthodoxe christenen brachten hem, zo zei Franciscus, “op het pad dat uiteindelijk zou bijdragen aan het vurig gewenste, en tegelijkertijd broze gevoel van broederschap tussen individuen en gemeenschappen”.
Na zijn uitverkiezing moet elke paus voor zichzelf de existentiële vraag beantwoorden: ‘Waarom ik?’ Elke man zal die vraag anders beantwoorden, maar in Franciscus’ geval is het vrij duidelijk dat een deel van zijn antwoord ligt in Vaticanum II en wat hij zag als de onvervulde belofte en het onvoltooide werk van het Concilie.
Om die reden zou je kunnen zeggen dat Johannes XXIII de patroonheilige van dit pontificaat is. En hoewel het tweedaagse bezoek aan Bulgarije vanuit mediaal opzicht nogal saai leek, was het ongetwijfeld van enorme betekenis voor de man om wie het allemaal draaide. (Vert. SK)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
