De onvermijdelijke afschaffing van de verplichte bedenktijd voor abortus werd door een Volkskrant-commentator laatst juichend begroet als een uittocht “van de politiek uit het vrouwenlichaam”. Bezien vanuit de opvatting dat het hier draait om een eenvoudige kwestie van ‘keuzevrijheid’ als vrouwenrecht, begrijp ik die uitspraak, maar er wringt toch iets aan.

Leven en dood

Abortus werd precies een politieke kwestie gemaakt op het moment dat men het als een vrouwenrecht begon voor te stellen. Want als je vindt dat het beëindigen van een menselijk leven onder bepaalde omstandigheden geoorloofd is, is het aan de politiek om een uitzondering te formuleren op wetgeving die er fundamenteel van uitgaat dat de ene mens de andere niet behoort te doden.

Om dezelfde reden is de doodstraf ook altijd een politieke kwestie. Of oorlogsvoering. Daarvan zegt ook niemand – ja, behalve Vladimir Poetin – “waar bemoeien al die politici zich eigenlijk mee?”.

Simpele keuzekwestie?

We leven in een samenleving die alles denkt te kunnen reduceren tot een simpele keuzekwestie – van je zorgverzekeraar tot het geslacht dat op je paspoort staat. Het probleem is dat keuzes zelden simpel zijn, zelden zonder consequenties voor anderen en daarom ook zelden volledig vrij van bemoeienis van anderen.

Als alles een keuze is, is alles daarom politiek. En inderdaad, ook die politiek is een vorm van bemoeienis, maar onzalig de samenleving waarin niemand zich ooit meer ergens mee bemoeit.

Vrouwenzaak versus mannenzaak

Wat bovendien wringt in dit debat is dat abortus zo gemakkelijk tot een exclusieve ‘vrouwenzaak’ wordt gebombardeerd, en – minstens zo kwalijk – politiek tot een ‘mannenzaak’. De politiek wordt dan (in het genoemde Volkskrant-artikel zelfs heel expliciet) voorgesteld als een ‘apenrots’ vanwaar mannen zich ongegeneerd bemoeien met de baarmoeder van de vrouw.

Het moet ook weinig vleiend zijn voor alle vrouwen die zich met hart en ziel inzetten in het politieke bedrijf, dat zij zo onbeschaamd als verlengstuk van het ‘patriarchaat’ worden weggezet (zeker wanneer zij niet klakkeloos meegaan in het feministische narratief over abortus).

Gezamenlijke én botsende belangen

Maar het is niet ‘de jongens tegen de meisjes’, zoals vroeger op het schoolplein. We hebben het over volwassen mensen, vrouwen en mannen, met vaak gezamenlijke en soms botsende belangen, met gedeelde en conflicterende principes, mensen die hoe dan ook rekening moeten houden met elkaar in de keuzes die ze maken.

Politiek is één van de (op zichzelf onvolmaakte, nooit toereikende) middelen die wij tot onze beschikking hebben om daarmee om te gaan, om tot een vergelijk te komen – naast bijvoorbeeld onderwijs, opvoeding, een open publiek debat en een (kerk-)gemeenschap waarin elementaire waarden worden overgedragen.

Laatste station

Allemaal vormen van ‘bemoeienis’ inderdaad, maar laat dat vooral zo blijven. Laten we ons er vooral mee blijven bemoeien – wederom: vrouwen én mannen – omdat het menselijke leven ons aan het hart gaat. En nooit triomfantelijk dan wel fatalistisch denken dat de strijd gestreden, het laatste station gepasseerd is, wanneer er voor het een of andere wetsvoorstel een Kamermeerderheid is.