‘Kerkgang verlengt leven’, meldde het Brabants Dagblad onlangs. Het bericht was klein, en weggemoffeld in een bijlage. Typerend voor een maatschappij die de positieve effecten van godsdienst en Kerk weigert te zien.
Wat was het geval? Een Amerikaans onderzoeksinstituut had gedurende twintig jaar van bijna 75.000 vrouwen gegevens verzameld over hun gezondheid, leefstijlen en ook de frequentie van hun kerkgang. Wat die kerkgang betreft, werden vier groepen onderscheiden: zij die vaker dan één keer per week naar de kerk gaan, die wekelijks naar de kerk gaan, minder dan één keer per week en die nooit gaan. Toen het onderzoek startte, waren de betreffende vrouwen rond de 60 jaar.
Twintig jaar later was het sterftecijfer van de vrouwen die vaker dan één keer per week naar de kerk gingen, 33% lager dan van hen die nooit gingen. Ging men wekelijks naar de kerk, dan was het sterftecijfer 26% lager. En ging men af en toe, dan was het sterftecijfer 13% lager. Kortom, wie naar de kerk gaat, leeft langer!
Is dat nieuw? Op zich niet. Nieuw was wel, dat de onderzoeksgroep veel groter was dan in eerdere onderzoeken. Nieuw was ook dat het onderzoek zich uitstrekte over twintig jaar.
Waarom leven vrouwen die wekelijks of vaker kerken, langer dan vrouwen die minder of nooit gaan? Een van de verklaringen uit het onderzoek is dat kerkgaande vrouwen een gezondere levenswijze hebben: zij roken en drinker minder. Daardoor sterven zij minder vaak ten gevolge van kanker of hart- en vaatziekten.
Alle reden dus om aan deze uitkomsten veel aandacht te besteden, want gezond en lang leven staat bij velen voorop. Als het een onderzoek was geweest naar de invloed van roken, bewegen of alcoholgebruik op de levensduur, had het op de voorpagina’s gestaan. Met de waarschuwing dat wie toch nog rookt, met zijn leven speelt, dat iemand die weinig beweegt, onverstandig is en dat wie te veel drinkt en met te veel alcohol op in het verkeer rijdt, een gevaar op de weg is.
Maar als blijkt dat kerkgang tot een gezondere leefstijl en een langer leven leidt, dan is het stil. Want dat past niet bij het heersende beeld van godsdienst of Kerk. Godsdienst en Kerk – zeker de katholieke – hebben een slecht imago. In media en aan de borreltafel worden ze beschuldigd van geweld, machtsmisbruik en seksueel misbruik, exorbitante rijkdom en onderdrukking van vrouwen en armen. Wie nog kerkt, wordt voor dom en achterlijk gehouden.
En nu blijkt uit dit onderzoek ineens dat je maar beter naar de kerk kunt gaan, als je tenminste langer wilt leven – en wie wil dat niet? Wie naar de kerk gaat, is echt niet zo dom. Integendeel: wie niet gaat, is een oen, zou je kunnen zeggen.
Dat staat natuurlijk haaks op wat we om ons heen horen. En wat we niet willen horen, werpen we ver van ons af. Daarom, zo is mijn stellige overtuiging, werd dat bericht over kerkgang en langer leven in het Brabants Dagblad ergens in een bijlage weggemoffeld. Dat godsdienst een positief verschijnsel is, dat wil er niet in.
We zouden meer oog moeten krijgen voor de positieve betekenis van geloof en Kerk. Niet alleen voor onze gezondheid, maar bijvoorbeeld ook voor de stabiliteit en kwaliteit van onze relaties en ons huwelijk. Zo komt echtscheiding minder voor onder mensen die bij een kerk zijn aangesloten of die voor de kerk trouwen of die naar de kerk gaan of samen bidden. Kerkgaande mensen hebben over het algemeen een gelukkigere (huwelijks)relatie.
En al deze (onderzoeks)bevindingen zijn van maatschappelijk belang, ook in financiële zin. Want echtscheiding is een van de redenen waarom met name vrouwen met jonge kinderen vaak in de bijstand komen. Dat echtscheiding minder voorkomt onder kerkgangers, betekent ook dat deze groep minder vaak beroep zal doen op de bijstand.
Het maatschappelijk belang van godsdienst gaat echter nog verder, want kerkgaande mensen doen meer aan vrijwilligerswerk dan buitenkerkelijken of wie nooit naar de kerk gaat. Zij geven ook meer aan goede doelen en zetten zich meer in voor burenhulp en mantelzorg. En zelfmoord komt onder hen minder voor.
Er bestaat in onze tijd de neiging om het verschijnsel godsdienst te marginaliseren, als onbelangrijk af te doen en tegen te werken. Sommige politieke partijen doen niets liever dan Kerken dwarszitten. Dat is onterecht en onverstandig. Men heeft veel te weinig oog voor de positieve effecten van Kerk en godsdienst en brengt daarmee schade toe aan mens en samenleving.
Dr. Theo Schepens is godsdienstsocioloog en docent aan de seminaries Bovendonk, Sint-Janscentrum en Rolduc.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
