“Liever sluit ik geen enkele kerk”, schrijft bisschop Jan Hendriks van Haarlem-Amsterdam, maar het is ook niet redelijk om “het weinige geld dat een parochie heeft, te besteden aan het open houden van kerken”.
Over weinig zaken ontstaat meer commotie dan wanneer het over kerksluitingen gaat. Het komt er dan al gauw op neer dat de schuld bij ‘het bisdom’ wordt gelegd. “Het bisdom wil kerken sluiten” en “de bisschop moet het zelf maar eens komen uitleggen”, hoor je dan.
De eerste zorg van het bisdom en van de bisschop is de voortgang van het kerkelijk leven, het liefst in levende gemeenschappen van jong en oud, waarin de verschillende aspecten van het kerk-zijn worden beleefd: caritas – zorg voor de minder bedeelde naaste – , catechese, pastorale zorg en eredienst zijn daarbij kernbegrippen. En natuurlijk moeten er voldoende financiële middelen zijn om dat allemaal mogelijk te maken, waarbij er solidaire aandacht moet zijn voor de gemeenschappen die wel mensen maar geen geld hebben.
“Een parochie(kerk) kan niet bestaan zonder geloof, zonder geld en zonder mensen die de parochie willen meedragen”
Tweet dit!
Vanuit het bisdom worden er enkele instrumenten aangereikt aan parochies om hun eigen situatie te evalueren: een vitaliteitsscan en tools voor een financieel plan en een gebouwenplan. We vragen van de parochies om daarmee aan de gang te gaan en hun eigen situatie af te wegen. Een parochie(kerk) kan niet bestaan zonder geloof, zonder geld en zonder mensen die de parochie willen meedragen.
Oefent het bisdom hierbij druk uit? Wel als het ter plaatse niet de goede kant opgaat en actie uitblijft. Die druk bestaat er in dat de mensen ter plaatse worden aangespoord om hun situatie onder ogen te zien en ermee aan de gang te gaan. Als dat uitblijft en men ter plaatse de keuze nog moet maken met welke kerkgebouwen de parochie verder gaat, worden tijdelijk geen machtigingen verleend voor kostbare restauraties en herstellingen als die nog niet echt noodzakelijk zijn.
Moeten bepaalde kerken van het bisdom dicht? Nee, dat niet. Er zijn weleens cijfers genoemd, maar die hebben betrekking op de vooruitzichten: welk aantal kerken zullen we open kunnen houden? Hoe zien onze mogelijkheden eruit naar de toekomst toe?
Liever sluit ik geen enkele kerk. Aan de andere kant is het niet goed en redelijk het weinige geld dat een parochie heeft, te besteden aan het open houden van kerken, terwijl dat op iets langere termijn toch niet haalbaar zal zijn (tenzij door een wonder de situatie compleet verandert) en daarmee de middelen verdwijnen om de pastorale zorg en de andere taken van de kerk nu en naar de toekomst toe te kunnen volbrengen.
“Er zijn gelukkig de nodige mooie voorbeelden van consensus, niet in de zin van dat er geen verdriet is en geen pijn, wél in de zin van dat er begrip is voor de beslissing”
Tweet dit!
Vaak zien mensen die (enigszins) bij de kerk betrokken zijn dat ook wel, maar het wordt voor hen pijnlijk en moeilijk als dit alles leidt tot de sluiting van hun eigen kerk. Begrijpelijk! Wat vanuit de parochie of het samenwerkingsverband wordt voorbereid en aan het bisdom voorgelegd, is een voorstel, tot stand gekomen na consultatie van alle betrokkenen. Daarna komt het voorstel bij het bisdom. Bij de bespreking in de staf en in de priesterraad worden eventuele bezwaren die zijn ingediend, meegenomen. Na deze besprekingen en na een advies van de priesterraad, neemt de bisschop de beslissing.
Gelukkig gaat het lang niet altijd zo dat er protesten blijven en iedereen zich vastbijt in de eigen positie. Er zijn gelukkig de nodige mooie voorbeelden van consensus, niet in de zin van dat er geen verdriet is en geen pijn, wél in de zin van dat er begrip is voor de situatie en de beslissing. In de meeste gevallen gaat het gelukkig zo. Dat is ook te hopen, want uiteindelijk is men meestal niet met lange beroepsprocedures naar Rome gebaat. Uiteindelijk nemen we geen beslissing tot kerksluiting, terwijl het ook best anders kan. Het is juist fijn als we samen naar de toekomst kunnen kijken en onze energie kunnen besteden aan het samen bouwen aan iets moois. Voor wie in Jezus gelooft, is dat op de eerste plaats het doorgeven van het evangelie met alle facetten die daarbij horen.
Jan Hendriks is bisschop van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Dit artikel verscheen eerder op zijn website arsacal.nl.
Reageren op dit artikel? Mail uw inhoudelijke reactie (max. 250 woorden) naar opinie@kn.nl!
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
