Namens paus Franciscus reist de Vaticaanse staatsecretaris Pietro Parolin momenteel door Congo en Zuid-Soedan. KN-correspondent Salvatore Cernuzio reist met hem mee en doet verslag.

Toen enkele zusters hem vele jaren terug op een Stille Zaterdag vonden, was het lichaam van Guy bezaaid met vliegen en zweren. Ze vonden hem voor de voordeur van hun huis. Guy was te vondeling gelegd door zijn ouders, die hem beschuldigd hadden van hekserij na de dood van zijn twee broers. Hij was tot bloedens toe in elkaar geslagen door zijn familie, die ook heet water over hem heen had gegooid. Vervolgens werd Guy achtergelaten op een stoep.

De zusters van het Allerheiligste Hart van Jezus zorgden voor hem, en tegenwoordig is Guy docent Frans. Hij leert jongeren ook om te bidden voor de bekering van zijn familie.

Leed in steden

Dit is een van de vele verhalen over het leed dat zich afspeelt in de Afrikaanse steden die kardinaal Pietro Parolin in de Democratische Republiek Congo heeft bezocht. Het is het eerste land (het tweede land is Zuid-Soedan) dat de Vaticaanse staatssecretaris heeft bezocht namens paus Franciscus, die omwille van gezondheidsredenen de reis niet zelf kon maken.

Parolin vertrok op vrijdag 1 juli vanuit Rome, en voelde zich “vereerd” om de paus te mogen vertegenwoordigen in deze moeilijke gebieden. De kardinaal verbleef in de hoofdstad Kinshasa tot 4 juli, de dag waarop hij verder reisde naar Juba, Zuid-Soedan.

‘Genegenheid’

Een pastorale reis, met als voornamelijk doel om “de aanwezigheid en genegenheid” van de paus te brengen naar de twee volkeren. “Ik kom niet om de Heilige Vader te vervangen, maar vooruitlopend op zijn komst naar jullie”, zei Parolin tegen de gelovigen in Kinshasa, die hem ontvingen met bloemen, liederen, trommels en welkomstteksten.

Het gebeurde in het gebouw van de bisschoppenconferentie op de morgen van 2 juli. Dezelfde woorden herhaalde de kardinaal ook op de volgende dag, op zondag 3 juli, op het grote podium op het plein van het parlement in Kinshasa. Daar vierde Parolin een Mis “voor vrede en verzoening in Congo”, die door meer dan honderdduizend gelovigen werd bijgewoond.

Niet toegeven aan wanhoop

Een belangrijk publiek evenement, op dezelfde plaats waar ook Johannes Paulus II in 1980 en in 1985 de Mis vierde. Parolin nodigde de bevolking uit, die gebukt gaat onder werkloosheid, armoede en geweld door gewapende groeperingen, om niet toe te geven aan de wanhoop.

“Moge het Congolese land opnieuw een huis van broederschap worden”, aldus de kardinaal, tijdens een zeldzaam moment van stilte – de hele viering was juist gekenmerkt door een muzikale explosie, met een expressieve dans van in het wit geklede meisjes, en het geluid van toeterende auto’s uit de omgeving.

Gemarginaliseerden

Voor de kardinaal was de Mis “een zeer mooi moment”, maar niet minder “intens” als zijn andere afspraak op dezelfde dag in de Apostolische Nuntiatuur. Daar ontmoette Parolin enkele gemarginaliseerde burgers: eenzame en zieke ouderen, kinderen die waren achtergelaten op straat en pubers die verstoten waren door hun familie.

Zij worden allemaal verzorgd en opgevangen door de lokale religieuze congregaties die dagelijks “hun leven geven”, en waardigheid hebben teruggegeven aan mensen die door anderen werden verstoten. “Mensen die van de dood naar het leven zijn overgegaan”, aldus Parolin. “Ik zal jullie namen en jullie gezichten zeker meenemen naar de paus”, beloofde hij.

Historisch akkoord

Parolin ontmoette op 2 juli president Felix Tshisekedi en minister-president Jean-Michel Sama Lukonde. Hij nam deel aan de ondertekening van afspraken tussen de Congolese bisschoppenconferentie en de regering.

Een overeenkomst die door de bisschoppen als “historisch” is bestempeld. Dankzij deze akkoorden wordt de Kerk erkend voor wat zij wezenlijk is. Tot op heden werd zij door de staat geregistreerd als een soort liefdadigheidsinstelling, maar nu worden ook de kerkelijke activiteiten op het gebied van onderwijs en pastoraat erkend. Parolin zei tijdens de ceremonie te hopen dat het akkoord “een hoeksteen wordt van een nieuwe samenwerking tussen Kerk en staat, die vreedzamer en vruchtbaarder is”.

Vredesmacht

De relatie tussen Kerk en regering was ook een van de centrale thema’s van het gesprek tussen Parolin en Tshisekedi. Die ontving hem in het gebouw van de Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OUA), een enorm complex aan de rivier Congo. De kardinaal en de president spraken over de situatie in het land, en met name over het geweld in de oostelijke regio’s. Parolin verzekerde van zijn kant de inzet van de Heilige Stoel om bij te dragen aan ontwikkeling en vrede.

“Vrede” was ook een woord dat meerdere keren werd herhaald tijdens de ontmoeting tussen de Vaticaanse staatssecretaris en de vertegenwoordigers van Monusco. De vredesmacht van de Verenigde Naties is sinds 1999 actief in de Democratische Republiek Congo. In de Monusco Town Hall kreeg Parolin een beschrijving van de vredesoperaties in de oostelijke provincie Noord-Kivu, die gebukt gaat onder geweld. Vorig jaar nog vond de ambassadeur van Italië de dood in die regio.

Angst en paniek

Het beeld die de kardinaal kreeg voorgeschoteld van het gebied was dramatisch: “afgeslachte dorpen”, mensen die geteisterd worden door “angst en paniek”. Dat is te danken aan gewapende groeperingen, geïnfiltreerd door islamitische bewegingen.

De vredesmacht, zo legden enkele Monusco-vertegenwoordigers uit, wordt ingezet om “veiligheid te garanderen”. “Een groot werk”, merkte Parolin op, die vroeg om zo snel mogelijk “oplossingen te vinden”, vooral voor de plaatselijke bevolking.

Kardinaal Parolin is inmiddels aangekomen in Zuid-Soedan. Een verslag zijn bezoek aan dat land volgt later op deze site.