Terwijl de Russische autoriteiten streng optreden tegen herdenkingen voor de overleden dissident Aleksej Navalny, roepen Russische katholieken buitenlandse kerkleiders op om de oppositieleider te gedenken. “De autoriteiten proberen elke herinnering aan hem te vernietigen.”
“Toen ik hoorde dat hij dood was, herinnerde ik me de woorden uit het Evangelie volgens Lucas: Uw dienaar laat gij, Heer, nu naar uw woord in vrede gaan’”, vertelt een anonieme katholieke leek uit Moskou tegen OSV News. “Hij deed alles wat hij kon voor zijn land; ik dank God dat zulke mensen nog bestaan.”
“De katholieke Kerk in Rusland spreekt zich niet uit over gevoelige onderwerpen”, zegt de vrouw, die universitair docent is, maar uit veiligheidsredenen anoniem blijft.
“Hoewel we hier al eeuwen zijn, hebben we nog steeds het gevoel dat we in een getto zitten, waar we onze mond houden zodat niemand ons opmerkt. Maar ik hoop echt dat er herdenkingsdiensten zullen worden gehouden in andere landen – dat zelfs de paus mee zal bidden ter nagedachtenis aan hem.”
In een interview met OSV News zei ze dat mede-katholieken in Rusland al lang vreesden dat Navalny’s einde “dichterbij kwam” door zijn zware detentieomstandigheden. De 47-jarige Aleksej Navalny overleed op 16 februari in het Siberische strafkamp waar hij een levenslange straf uitzat. Over zijn doodsoorzaak is nog niets bekend.
Ze voegt eraan toe dat sommige kerkleden de druk van de politie hadden getrotseerd en om gebeden hadden gevraagd ter nagedachtenis aan hem, terwijl ze zijn dood betreurden als “een tragedie waardoor de moed je in de schoenen zakt”.
“Hoewel niet alle katholieken het eens waren met alles wat hij tijdens zijn korte leven zei en deed, zal niemand zijn moed ontkennen”, zegt de bron van OSV News.
“Helaas kan ik niet geloven dat de dood van Navalny een keerpunt zal betekenen door massaprotesten uit te lokken en dingen te veranderen. Vele anderen zijn gestorven onder het huidige regime en hun namen worden nu al nauwelijks herinnerd door jonge Russen, terwijl honderden politieke gevangenen nog steeds lijden in gevangenissen en werkkampen.”
Herdenkingen voor de overleden dissident zijn streng verboden in Rusland. Zeker vierhonderd mensen zijn opgepakt vanwege het plaatsen van bloemen of kaarsen voor de overleden oppositieleider.
Op 16 februari heeft de staatssecretaris van het Vaticaan, kardinaal Pietro Parolin, laten weten dat het nieuws over de dood van Navalny “droefheid” heeft veroorzaakt en de Heilige Stoel heeft verrast. Parolin meldde dat hij persoonlijk had gehoopt dat de benarde situatie van de oppositieleider “op een andere manier kon worden opgelost”.
Russische katholieken, die een kleine en kwetsbare minderheid vormen, moeten vrezen voor hun veiligheid als ze zich zouden uitspreken. De Russische bisschoppenconferentie heeft laten weten niet publiekelijk te kunnen reageren op de “tragedie”.
“De presidentsverkiezingen naderen, dus de autoriteiten onderdrukken onderzoeken van Navalny’s team uit het verleden, terwijl zijn lichaam waarschijnlijk niet snel zal worden overgedragen omdat een openbare begrafenis onrust zou kunnen uitlokken”, zegt de hoogleraar die OSV News heeft gesproken. “De autoriteiten zullen proberen om elke herinnering aan hem te vernietigen, net zoals ze nu al bezig zijn met het elimineren van spontane herdenkingen.”
Navalny stelde zich kandidaat voor het presidentschap in 2018, ondanks het feit dat een rechtbank hem onverkiesbaar verklaarde, en werd in januari 2021 gevangen gezet wegens het schenden van zijn voorwaardelijke vrijlating nadat hij in Duitsland een levensreddende behandeling had gekregen voor een vergiftiging met Novitsjok – een zenuwgas waarmee Poetin vaker tegenstanders uit de weg ruimt.
De dissident, wiens straf van drieënhalf jaar later werd verlengd, beschreef zichzelf tijdens zijn rechtszaak in 2021 als een christen die zich bekeerde van het “militante atheïsme” en voegde eraan toe dat de Bijbel hem leiding gaf en hem “minder dilemma’s in het leven” bezorgde.
Naar verluidt hebben veel katholieken deelgenomen aan kruiswegceremonies in heel Rusland voor Navalny. Ook zouden zij berichten en gebeden hebben geplaats op sociale media.
In haar interview met OSV News zei de katholieke leek uit Moskou dat geestelijken van de overheersende orthodoxe Kerk van Rusland, die onder strenge controle staat van het Kremlin, ook “privévieringen” hebben gehouden voor Navalny, ondanks “alle mogelijke preventieve inspanningen” van hun bisschoppen.
“Ik zou Navalny geen christelijke martelaar willen noemen – voor mij is hij een martelaar voor de vrijheidsidealen die hij zo belangrijk vond”, vervolgt de vrouw.
“Aleksej Navalny drong er bij ons op aan om niet bang te zijn, net als Johannes Paulus II en Christus zelf, dus dit is het moment om over onze angst heen te stappen. Ik zou zo blij zijn als de katholieke Kerk op dit moment de waarde van de menselijke waardigheid in herinnering zou roepen en zich zou aansluiten bij het betreuren van de onmenselijke omstandigheden in Russische gevangenissen.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
