Voor Turkse christenen vormt een omstreden wetsvoorstel van Erdogans AK-partij het zoveelste bewijs voor de islamisering van hun vaderland.
De militaire coup die op 15 juni 2016 in Turkije plaatsvond, deed menig criticus de wenkbrauwen fronsen. Sommigen suggereerden destijds zelfs dat de Turkse president Erdogan er zelf de hand in had.
Hij was namelijk opgetogen over de mislukte staatsgreep, die hij lyrisch omschreef als “een geschenk van God”. In de nasleep ervan werd de noodtoestand uitgeroepen, waardoor Erdogan tienduizenden dissidenten achter de tralies kon laten zetten. Kritiek op hem en zijn beleid werd plotseling synoniem voor het koesteren van terroristische sympathieën.
Niemand drukte in de afgelopen decennia meer zijn stempel op de Turkse samenleving als dan Recep Tayyip Erdogan. Van 2003 tot 2014 was hij premier, en sindsdien president van de Turkse republiek, waarvan hij de parlementaire structuur veranderde in een presidentieel systeem.
Deze staatkundige verandering liep parallel aan veranderingen in de rechterlijke macht en de media. Volgens een recent onderzoek van het Turkse bureau ORC heeft nog maar 11,7 procent van de Turkse bevolking vertrouwen in de rechterlijke macht.
De verklaring hiervoor is te vinden in het World Report 2020 van Human Rights Watch, waarin staat: “De politieke invloed op de rechterlijke macht in Turkije heeft ertoe geleid dat rechtbanken systematisch valse aanklachten accepteren. Personen en groeperingen die president Erdogan als politieke tegenstanders beschouwt, worden in Turkije door de rechterlijke macht veroordeeld zonder dat er overtuigend bewijs is dat ze zich aan criminele activiteiten schuldig hebben gemaakt.”
Vooral journalisten, activisten en mensenrechtenverdedigers moeten het in het huidige Turkije ontgelden.
En dan is er nog een toenemende invloed van de sharia, de islamitische wet. Die kent soms voorschriften die haaks staan op wat in de westerse wereld als rechtvaardig wordt beschouwd.
Een voorbeeld hiervan is de bepaling dat een verkrachter zijn straf kan ontlopen als hij met zijn slachtoffer trouwt. In veel Arabische landen is deze wet in de afgelopen jaren onder druk van vrouwenorganisaties afgeschaft. Turkije beweegt zich echter in tegenovergestelde richting.
Eind vorige maand diende Erdogans AK-partij een wetsvoorstel in dat op Turkse sociale media al snel werd omgedoopt tot de ‘trouw-je-verkrachter-wet’. Als het parlement de wet aanneemt, zullen mannen in Turkije die seks hebben gehad met minderjarige meisjes, worden vrijgesproken als ze met deze meisjes trouwen.
Voor de christelijke minderheid in Turkije is dit wetsvoorstel het zoveelste bewijs voor de eerst sluipende en nu openlijke islamisering van hun vaderland.
Tegelijk kampen de Turkse christenen met een probleem dat ook de koptische christenen in Egypte treft. Zij hebben vaak het gevoel dat ze in een moeilijke positie worden gebracht door hun geloofsgenoten in de westerse diaspora.
Koptische organisaties in vooral de Verenigde Staten lobbyen om de situatie van de koptische minderheid in Egypte op de politieke agenda te krijgen in Washington. Dat versterkt in Egypte echter het idee dat koptische christenen eigenlijk een soort van vijfde colonne van het Westen vormen.
“Bij de verkiezing van de nieuwe Armeense patriarch was er sprake van verregaande inmenging van de Turkse staat in interne Armeense kwesties”
Tweet dit!
Iets dergelijks treft ook de Armeens-apostolische christenen, met ongeveer zestigduizend zielen de grootste christelijke minderheid in Turkije. De in Istanboel wonende journalist Killian Cogan berichtte onlangs dat zij direct de gevolgen ondergaan van lobbypogingen in het Westen.
Steeds meer westerse parlementen erkennen de Armeense genocide van 1915. Dat leidt tot onrust onder de Armeniërs in Turkije. Cogan interviewde een aantal van hen, maar zij wilden alleen met hem praten als hij hun namen veranderde. Dat is feitelijk al een indicatie van de hachelijke positie van deze Armeniërs in Turkije.
Cogan sprak onder anderen met de 53-jarige schoonheidsspecialiste ‘Sesil’ uit Istanboel. Zij vertelde hem dat “wij iedere keer onder de gevolgen lijden wanneer opnieuw een westers land de Armeense genocide erkent. Wij vrezen dan voor het leven van onze kinderen”.
Haar mening wordt gedeeld door Sahak Mashalyan, die sinds december 2019 de Armeens-apostolische patriarch van Constantinopel is. Hij vertelde Turkse media dat men onderscheid moet maken tussen Armeniërs in Turkije en Armeniërs in de westerse diaspora.
Zo drong ook de koptisch-orthodoxe paus Tawadros II al vaker aan op het onderscheiden van kopten in het Westen en kopten in Egypte zelf. Die laatsten, stelde hij, zijn immers loyale burgers van de Egyptische staat.
Ook de manier waarop Mashalyan werd verkozen, illustreert de moeilijke positie van de christenen. Ten tijde van het Osmaanse rijk konden de Armeense christenen nog vrijelijk hun eigen patriarch kiezen. Het systeem waaronder dat gebeurde, werd echter opgeheven toen in 1923 de huidige Turkse republiek werd opgericht. Bij Mashalyans verkiezing was er sprake van verregaande inmenging van de Turkse staat in interne Armeense kwesties.
De vorige patriarch, Mesrob Mutafyan, stierf in maart 2019. Hij was toen echter al jaren ernstig dement en oefende zijn functie feitelijk al sinds 2008 niet meer uit. Tot ongenoegen van de Armeense gemeenschap benoemde de Turkse regering een tijdelijke plaatsvervanger. De plaatsvervanger die de Armeniërs zelf in 2017 kozen, werd door Turkije niet erkend.
Nadat patriarch Mutafyan in maart 2019 stierf, gaf de Turkse regering toestemming om een nieuwe patriarch te kiezen. Deze ‘welwillendheid’ van de Turkse staat kwam echter met een ernstige beperking. Het ministerie van Binnenlandse Zaken vaardigde namelijk plotseling een nieuwe wet uit. De nieuwe patriarch moest in Turkije woonachtig zijn. Volgens waarnemers waren er twaalf kandidaten voor de zetel van Constantinopel, maar door de nieuwe wet vielen er tien af die buiten Turkije woonden.
Uiteindelijk werd Sahak Mashalyan gekozen, maar de Armeense gemeenschap in Turkije raakte hierdoor ernstig verdeeld. Volgens sommigen is de nieuwe patriarch feitelijk een marionet van Erdogan.
De Turkse president heeft de afgelopen jaren over de hele linie al politici en rechters benoemd die hem welgevallig zijn. Het lijkt erop dat Erdogans lange arm nu ook de christelijke gemeenschappen in Turkije bereikt.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
