Op de Werelddag voor Migranten en Vluchtelingen staat de Kerk op 14 januari stil bij deze kwetsbare groep. Nog nooit waren er zoveel mensen op de vlucht. Hoe gaan we hiermee om?
Zondag 14 januari is het de Werelddag voor Migranten en Vluchtelingen, een dag waarop de mondiale Katholieke Kerk stil staat bij een van de meest kwetsbare groepen in de samenleving.
Migranten en vluchtelingen halen vaak het nieuws en meestal in relatie tot verschrikkingen van oorlog en vervolging, van ontberingen onderweg, en van haat en angst bij aankomst. Nog nooit waren zo veel mensen op de vlucht, in hun eigen land of net over de grens, maar ook in Europa en Nederland. Hoe gaan we hiermee om?
Voor deze Werelddag voor Migranten en Vluchtelingen heeft Paus Franciscus een oproep gedaan, die voortbouwt op zijn niet aflatende inzet sinds zijn bezoek aan Lampedusa in 2013, toen hij de mis opdroeg aan de vele in zee verdronken migranten.
Een jaar later riep hij in het Europees Parlement in Straatsburg de Europese leiders op tot een eenduidig en eerlijk immigratiebeleid. ‘De vluchtelingen hebben acceptatie, bescherming en hulp nodig, geen egoïstisch politiek beleid.’ Hij sprak schande van de toenemende ‘globalisering van onverschilligheid’.
Vandaag is er nog niet veel verbeterd. De aantallen drenkelingen variëren van jaar tot jaar. De kranten staan vol van slavernij, uitbuiting en misbruik van grote aantallen Afrikaanse migranten in Libië.
Steeds meer raakt bekend over de gruwelen van migratieroutes in Noord en Midden Afrika. Afgelopen november in Ivoorkust spraken Afrikaanse en Europese leiders er nog schande van, maar hadden zij niet al veel eerder kunnen ingrijpen?
De huidige oproep van paus Franciscus laat zich samenvatten in vier werkwoorden: het verwelkomen, beschermen, ondersteunen en integreren van migranten en vluchtelingen moet de leidraad vormen van ons handelen.
Verwelkomen: vandaag betekent dit bovenal onze gastvrijheid tonen – migranten en vluchtelingen meer mogelijkheden bieden om veilig hun bestemming te bereiken.
Beschermen: garandeer de rechten en de waardigheid van migranten, ongeacht hun legale status.
Ondersteunen: zorg ervoor dat alle migranten en vluchtelingen – evenals de gemeenschappen die ze onthalen – in staat zijn hun volle potentieel als mens te kunnen vervullen.
Integreren: erken de culturele verrijking die voortkomt uit de ontmoeting met nieuwkomers.
Deze oproep lezen we allereerst als een uitdaging voor ieder van ons om, in onze eigen omgeving, om te zien naar elkaar en vooral naar hen die van heinde en ver in onze samenleving hun toevlucht hebben gevonden.
Samen bouwen aan een herbergzaam Nederland waarin mensen welkom zijn, vanuit wederzijds respect en liefde, zoals verwoord in de kerstboodschap 2015 van de Nederlandse bisschoppen. En daar wordt hard aan gewerkt, getuige de vele voorbeelden van diaconale initiatieven vanuit de parochies die in november 2016 werden gebundeld. We gaan hiermee door!
Het metterdaad verwelkomen, beschermen, ondersteunen en integreren betekenen ook een oproep aan regering en volksvertegenwoordiging om kaders te scheppen die dit werk mogelijk maken en bevorderen.
De nieuwe regering Rutte III wijdt in het coalitieakkoord “Vertrouwen in de Toekomst” liefst vijf pagina’s aan migratie en asiel en aan ontwikkeling en humanitaire hulp. Het is een compromis tussen vier partijen, waaronder twee met een duidelijke Christelijke signatuur, die bekend zijn met de Bijbelse opdracht (zoals bijvoorbeeld geformuleerd in Leviticus 19) om de vreemde te herbergen en zich in te zetten voor mensen die op de vlucht geslagen zijn.
Dat schept hoge verwachtingen, maar uit de nadere uitwerking zal moeten blijken of we inderdaad “vertrouwen in de toekomst” mogen hebben.
We erkennen de noodzaak om migratie te reguleren en zijn ons bewust van de weerbarstige praktijk van opvang en integratie in een rijk en welvarend, maar ook dichtbevolkt land als Nederland. We erkennen de risico’s dat nieuwkomers onvoldoende kansen hebben om een zelfstandig bestaan op te bouwen en op verdringing aan de onderkant van de samenleving.
We doen daarom samen met andere kerkelijke en maatschappelijke organisaties, een moreel appel op regering en parlement om de uitdagingen, maar ook de kansen, te zien die hier liggen en om op de kortst mogelijke termijn met de uitwerking van beleidskaders en de daarvoor benodigde budgetten te komen. Om ervoor te zorgen dat iedereen weer vertrouwen in de toekomst kan krijgen. Ook onze nieuwe medelanders.
Die nadere uitwerking is cruciaal, en zal moeten leiden tot een menswaardige opvang in onze eigen samenleving, waarin de rechten van migranten, de zorg en verbondenheid voor nieuwkomers en de ontmoetingscultuur centraal staan.
En die zal ook moeten leiden tot extra inspanningen om de grondoorzaken van gedwongen migratie, vooral in Afrika, weg te nemen, zodat migratie weer een optie kan worden in plaats van een acute noodzaak.
Kees Zevenbergen is algemeen directeur van Cordaid, Sebastiaan van der Zwaan is directeur van Justice and Peace Nederland en mgr. Gerard de Korte is bisschop van ’s-Hertogenbosch en bisschopreferent Kerk en Samenleving van de Nederlandse Bisschoppenconferentie.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
