Tijdens de algemene audiëntie van 31 augustus begon paus Franciscus aan een nieuwe reeks catecheses, die over de onderscheiding zal gaan.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
Wij beginnen vandaag met een nieuwe catechesecyclus. De catecheses over de ouderdom zijn ten einde en nu begint een nieuwe cyclus over het thema onderscheiding.
Onderscheiden is een belangrijke zaak die iedereen aangaat, omdat keuzes een belangrijk onderdeel zijn van het leven. Het onderscheiden van besluiten. Je kiest voor een gerecht, een kledingstuk, een studiekeuze, een baan, een relatie. In dit alles wordt een levensproject concreet, evenals onze relatie met God.
In het Evangelie spreekt Jezus over onderscheiden in beelden uit het dagelijks leven. Zo beschrijft hij vissers die goede vissen selecteren en slechte weggooien. Of de handelaar die tussen de vele parels, die met de grootste waarde weet te vinden. Of degene die, wanneer hij een akker ploegt, op iets stuit wat uiteindelijk een schat zal blijken (vgl. Mt. 13,44 – 48).
In het licht van deze voorbeelden presenteert de onderscheiding zich als een uitoefening van intelligentie, evenals van bekwaamheid en wil, om zo het gunstige moment te kiezen. Dit zijn de voorwaarden om een goede beslissing te nemen. Intelligentie, bekwaamheid en wil zijn nodig om een goed besluit te nemen. En de onderscheiding werkzaam laten zijn, kost iets.
Om het eigen werk zo goed mogelijk te verrichten, moet de visser rekenen op vermoeidheid, lange nachten op zee, en ook op het feit dat hij een deel van de opbrengst moet weggooien. Hiermee accepteert hij dat hij een deel van de winst kwijtraakt, omwille van hen voor wie de vis is bestemd.
“Het nemen van een mooi besluit, een juist besluit, leidt altijd tot vreugde”
Tweet dit!
De handelaar van parels aarzelt niet om alles uit te geven om die ene parel te kopen. Hetzelfde doet de man die een schat heeft gevonden. Onverwachte situaties, die niet geprogrammeerd waren, waarbij het wezenlijk is om het belang en de urgentie te erkennen van het nemen van een besluit.
Iedereen moet besluiten nemen, er is niemand die het voor ons doet. Op een gegeven moment kunnen volwassenen in vrijheid om advies vragen, ze kunnen nadenken, maar het besluit is aan onszelf. We kunnen niet zeggen: “Ik ben dit kwijt omdat mijn man, mijn vrouw of mijn broer heeft besloten.” Nee! Jij moet beslissen, ieder van ons moet beslissen. Daarom is het belangrijk om te onderscheiden: om goed te beslissen, is het noodzakelijk om te kunnen onderscheiden.
Het Evangelie suggereert een ander belangrijk aspect van onderscheiding: dat van de genegenheid. Wie de schat heeft gevonden, heeft geen moeite om alles te verkopen, zo groot is zijn vreugde (vgl. Mt. 13,44). De term die de evangelist Mattheus gebruikt, betreft een bijzondere vreugde, die geen enkele menselijke realiteit ons kan geven. Ze keert maar weinig terug in andere stukken van het evangelie, enkel in stukken die naar de ontmoeting met God verwijzen.
Het is de vreugde van de Wijzen, die na een lange en vermoeiende reis de ster opnieuw zien (vgl. Mt 2,10). Die vreugde is de vreugde van de vrouwen die terugkeren van het lege graf, nadat zij de aankondiging van de verrijzenis door de engel hebben gehoord (vgl. Mt. 28,8). Het is de vreugde van wie de Heer heeft gevonden.
Het nemen van een mooi besluit, een juist besluit, leidt altijd tot die vreugde. Misschien moet er tijdens de weg een beetje geleden worden vanwege de onzekerheid, het denken, het zoeken. Maar uiteindelijk zal de goede beslissing leiden tot vreugde.
Tijdens het Laatste Oordeel zal God over ons onderscheiden – de grote onderscheiding. De beelden van de landbouwer, de visser en de handelaar zijn voorbeelden van wat er gebeurt in het rijk der hemelen, een rijk dat zich openbaart in de daden van het dagelijks leven, die vragen om stelling te nemen. Daarom is het zo belangrijk om te onderscheiden.
De grote besluiten kunnen voortkomen uit op het eerste gezicht secundaire omstandigheden, die uiteindelijk beslissend zullen blijken. Laten wij bijvoorbeeld denken aan de eerste ontmoeting van Andreas en Johannes met Jezus, waarbij een simpele vraag wordt gesteld: “Rabbi, waar verblijft u?” – “Komt en ziet”(vgl. Joh. 1,38 – 39), zegt Jezus. Een zeer kort gesprekje, dat een begin is van een verandering die stapsgewijs het hele leven zal tekenen.
Jaren later zal de evangelist zich die ontmoeting nog voor de geest halen, die hem voor altijd heeft veranderd. Hij zal zich zelfs het uur herinneren: “Het was omstreeks het vierde middaguur” (v. 39).
Het is het uur waarop de tijd en de eeuwigheid elkaar in zijn leven ontmoetten. En in een goede, juiste beslissing ontmoet onze wil die van God. De huidige weg ontmoet de eeuwige. Een juiste beslissing nemen, is, na het afleggen van een weg van onderscheiding, deze ontmoeting hebben: van tijd en eeuwigheid.
Daarom zijn de kennis, de ervaring, de genegenheden en de wil enkele onontbeerlijke elementen van de onderscheiding. We zullen tijdens deze catecheses ook andere aspecten bekijken, die even belangrijk zijn.
De onderscheiding brengt vermoeidheid met zich mee. Volgens de Bijbel is het leven dat wij moeten leven niet al vooraf ingepakt, nee! We moeten constant beslissen, volgens de werkelijkheid die komt. God nodigt ons uit om te evalueren en te kiezen: Hij schiep ons als vrije mensen en wil dat wij onze vrijheid uitoefenen. Daarom is onderscheiden veeleisend.
Wij hebben vaak ervaren dat we voor iets kozen wat aanvankelijk goed leek, maar dat uiteindelijk niet was. Of dat we wisten wat goed voor ons was en er toch niet voor kozen. De mens kan, in tegenstelling tot dieren, fouten maken. Hij kan op incorrecte wijze beslissen. De Bijbel toont dit al in de eerste pagina’s.
God geeft de mens een nauwkeurige instructie: als je wilt leven, als je van het leven wil genieten, herinner je dan dat je een schepsel bent. Dat jij niet de maatstaf bent van het goede en het kwade en dat de keuzes die je zult maken gevolgen zullen hebben voor jou, de anderen en de wereld (vgl. Gn. 2, 16-17). Je kan van de aarde een prachtige tuin maken of een dode woestijn.
Een wezenlijk onderricht: het is niet voor niets de eerste dialoog tussen God en de mens. De dialoog is: de Heer geeft de missie, jij moet dit en dat doen, en de mens moet bij iedere stap die hij zet onderscheiden welke beslissing hij moet nemen. De onderscheiding is die reflectie van de geest, van het hart, die wij moeten verrichten voordat we een besluit nemen.
De onderscheiding is veeleisend maar onmisbaar om te leven. Ze vereist zelfkennis, dat ik weet wat goed is voor mij, hier en nu. Ze vereist bovenal een kinderlijke relatie met God. God is Vader en laat ons niet alleen. Hij is altijd bereid om ons raad te geven, ons te bemoedigen, ons te ontvangen. Maar Hij legt zijn wil nooit op. Waarom niet? Omdat Hij bemind wil worden en niet gevreesd. God wil ook dat wij kinderen zijn en geen slaven: vrije kinderen. En de liefde kan alleen beleefd worden in de vrijheid. Om te leren leven, moeten wij leren liefhebben. Daarom is het noodzakelijk om te onderscheiden: wat kan ik nu doen, nu ik geconfronteerd word met dit alternatief?
Laat het een teken zijn van een grotere liefde, een grotere rijpheid in de liefde. Laten wij de Geest vragen ons te leiden! Laten wij Hem iedere dag aanroepen, vooral wanneer wij keuzes moeten maken. (Vertaling: Francesco Paloni)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
