Nederland telt maar liefst 150.000 verenigingen en bijna tachtig procent van de Nederlanders is lid van een vereniging. Ik las eens dat ons kikkerlandje de meeste verenigingen kent in heel de wereld. Ik weet niet of het nog steeds zo is, maar het laat in ieder geval zien dat wij het heerlijk vinden om onszelf te organiseren in sociale verbanden: om te sporten, om muziek te maken, om vrijwilligerswerk te doen en ga zo maar door.

Het is logisch dat een persoon een deel van zijn persoonlijke identiteit ontleent aan een vereniging waar hij lid van is, zeker als hij heel actief is en bijvoorbeeld bestuurlijke of organisatorische rollen vervult. Het laat zien dat hij de vereniging en waar die voor staat belangrijk vindt. Het vormt een onderdeel van zijn leven.

Gevaar

In de Kerk hebben we parochies, spirituele bewegingen, religieuze congregaties en christelijke verenigingen waar je bij betrokken kunt raken en ook concrete verantwoordelijkheden kunt dragen: je kunt bijvoorbeeld misdienaar worden of activiteiten voor kinderen organiseren.

Ook hier geldt: het is logisch en goed dat een persoon zijn identiteit ontleent aan de kerkelijke organisatie waar hij bij betrokken is. Maar ik denk ook dat er een gevaar bestaat – vooral in onze cultuur – en dat is wat ik noem: ‘de verenigingskerk’.

‘Lekker bezig’

Ik bedoel daarmee dat we ons persoonlijk geloofsleven en onze apostolische missie bijna geheel gaan identificeren met onze betrokkenheid aan een kerkelijke organisatie: “Ik ben een goede katholiek, want ik organiseer allerlei activiteiten voor de parochie.”

Wat je dan ook snel krijgt, is de gedachte dat we ‘lekker bezig’ zijn in de Kerk als er veel activiteiten georganiseerd worden waar veel mensen aan deelnemen. Of de gedachte dat de oplossing voor bepaalde problemen erin bestaat om een nieuwe vereniging op te richten die zich daarmee bezighoudt.

Ik ben geen tegenstander van verenigingen en activiteiten. Sterker nog, ik houd mij ook met van alles bezig, vooral voor jongeren, en ik ontleen een deel van mijn identiteit aan die dingen die me bezighouden. Maar het fundament van het geloofsleven en de apostolische missie van elke gelovige is niet een organisatie of een activiteit, maar een relatie met een persoon: Jezus Christus.

Het allerbelangrijkste is dat elke gelovige, in gemeenschap met de Kerk, daadwerkelijk streeft naar persoonlijke heiligheid: door de Eucharistie elke dag meer centraal te stellen in zijn leven; door met Gods genade te groeien in godsvrucht en naastenliefde en te strijden tegen de zonde; door te proberen de mensen om je heen gelukkig te maken en dus dichterbij Jezus te brengen.

Lidwina van Schiedam

De Kerk zal licht laten schijnen in de wereld als elke gelovige zich inzet om een persoonlijke en intieme relatie met Christus te ontwikkelen. Dit is de essentie van de katholieke identiteit. Ik moet denken aan heilige Lidwina van Schiedam (1380-1433), die als jonge meid door een schaatsongeluk koudvuur opliep en de rest van haar leven verlamd was en aan bed gekluisterd bleef.

Zij was niet betrokken bij allerlei activiteiten in de parochie, maar ze is een prachtige heilige geworden die door haar liefdevolle relatie met Jezus te midden van haar lijden een grote bijdrage heeft geleverd aan de Kerk.

Zeker in deze Vastentijd moedig ik je aan om stil te staan bij jouw persoonlijke relatie met Christus, jouw behoefte naar bekering en intimiteit met God en jouw verlangen om andere mensen dichter bij Jezus te brengen. Stel je voor dat alle katholieken in Nederland echt streven naar persoonlijke heiligheid. De Kerk zal dan schijnen als nooit tevoren, ongeacht of er meer katholieke activiteiten en organisaties opgezet worden.