<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
In beeld

De verzamelwoede van kerstgroepvrienden brengt kerststallen uit de hele wereld in beeld

Hettie van der Ven 18 december 2023
image
De Vereniging Vrienden van de Kerstgroep Nederland heeft een boek uitgebracht dat bijzondere kerststallen van over de hele wereld laat zien. zoals deze 'klompenkerstgroep' door de Nederlandse kunstenaar Karel Schrooyen. Foto: Kees van der Veer

Vanuit een grote liefde voor kerstgroepen verzamelen de leden van Vereniging Vrienden van de Kerstgroep Nederland deze voorstellingen. In alle maten en soorten, van over heel de wereld. In de hoop dat een eeuwenoude traditie blijft voortbestaan.

“Ik heb ongeveer driehonderd kerstgroepen”, vertelt Henk Koning (73) uit Hoofddorp enthousiast. “Dat is niet zo veel, hoor. Sommige leden van onze club hebben er wel vijftienhonderd.”

Bevlogen praat hij over zijn verzamelhobby. “Als kind was thuis de kerststal inrichten altijd een feest. Was het klaar, dan ging ik snel naar mijn oma toe, om het daar nog een keer te mogen doen.”

image
Missionarissen brachten met het christendom ook de kerstgroep naar Kenia. Jozef en Maria hebben het haar afgeschoren, gebruikelijk voor ouders na de geboorte van een kind. Het symboliseert een nieuwe levensfase. In plaats van een os en ezel, staan in deze stal een zebra en een luipaard. De herders zijn verbeeld als lokale krijgers. Foto: Kees van der Veer

Koning is al twintig jaar lid van de kerstgroepenvereniging, die in 1994 werd opgericht. “Eigenlijk was ik niet zo actief. Maar nu de kerststal achthonderd jaar bestaat, leek het me mooi om een boek uit te geven.”

Uit alle windstreken

Koning, die vroeger als graficus werkte en een drukkerij had, ging aan de slag. Een werkgroep inventariseerde de collecties van de 150 leden en vroeg naar hun favoriete exemplaren. Tijdens extra ledendagen brachten veel leden bijzondere exemplaren mee om ze vast te laten leggen door fotograaf Kees van der Veer.

image
Jozef, Maria, de engel en de herder dragen een tropenhelm, de drie wijzen een hoge hoed. Dit laat, evenals de westerse kledij, zien dat de bekering tot het christendom in Ivoorkust vooral een zaak was van Franse kolonisten. Foto: Kees van der Veer

Het resultaat? De kerstgroep, grenzeloos mooi, een kleurrijk boekje met verhalen in woord en beeld over kerstgroepen uit alle windstreken. Koning: “Voor mij is een kerstgroep echt kunst. Bij iedere groep hoort weer een ander verhaal. Vaak zijn deze verweven met specifieke culturen en gewoonten. Die verhalen ontdekken en delen, dat vind ik echt een verrijking.”

Herinneringen

In het voorwoord van het boekje beschrijft bisschop Jan Hendriks van Haarlem-Amsterdam zijn herinneringen aan de kerststal. “Deze was een paar weken lang het centrum van de kerstsfeer en van kinderlijke aandacht en geloofsbeleving. De beelden van de kerststal vormden het plaatje bij de verhalen.”

Deze beleving herkent Koning. “Als kind al vond ik het Kerstfeest geweldig. In aanloop ernaartoe kreeg ik echt het gevoel dat er iets groots te gebeuren stond. Als misdienaar helpen tijdens de nachtmis, dat had iets magisch.”

image
De figuren in deze kerstgroep zijn gemaakt van patroonhulzen afkomstig uit de verschillende burgeroorlogen die Liberia teisterden. De behuizing van de patronen is opengesneden en platgeslagen, waarna de figuren zijn uitgesneden en met zand gepolijst. Foto: Kees van der Veer

Samen met zestien medeverzamelaars van de Nederlandse vereniging bezocht Koning begin november het grote internationale congres van de Universalis Foederatio Praesepistica, zeg maar de wereldorganisatie van kerstgroepvrienden. Normaal wordt om de vier jaar een congres georganiseerd, maar nu was het een jaar eerder, vanwege achthonderd jaar kerststal.

‘Verarming’

Koning: “Er waren 850 deelnemers uit 21 landen bij elkaar, onder meer uit Canada, Australië, Brazilië en Guatemala. Alleen al uit Malta waren er 78 deelnemers. Je ziet dat verzamelen en ook samen kerstgroepen en -stallen bouwen in zuidelijke landen wat meer leeft. Gezamenlijk hebben we een week lang musea bezocht, natuurlijk met veel kerststallen. Prachtig!”

image
Deze groep wordt de ‘Millennial-kerstgroep’ genoemd. Maria drinkt Starbucks-koffie terwijl Jozef een selfie van hen maakt. De stal is voorzien van zonnepanelen, de koe is honderd procent biologisch. De koningen arriveren op Segways met cadeaus besteld op Amazon. Foto: Kees van der Veer

“Geloofsbeleving wordt in ons land minder en minder”, vervolgt hij. “Dus ook de traditie om met Kerstmis een kerststal met een mooie groep in de kamer te zetten, is bij steeds minder mensen bekend. Ik vind dat echt een verarming. Je weet toch dat je niet alleen leeft? Precies dat gegeven symboliseert de kerstgroep in een stal voor mij. Jozef, Maria en de herders staan voor mij voor pure eenvoud en voor vrede en verbondenheid.”

image
In veel Latijns-Amerikaanse landen wordt de ‘Dia de los Muertos’ (de dag van de doden) herdacht. Mensen geloven dat de zielen van hun geliefden op 1 en 2 november terugkeren op aarde. Overal zijn dan versierde skeletten en schedels te zien. In die sfeer is ook deze kerstgroep gemaakt. Foto: Kees van der Veer

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.