Eigenlijk is dit een boek over de Kruistochten. Het bevat uitvoerige beschrijvingen van de vijandelijkheden van de Eerste Kruistocht, die begon in 1096 en leidde tot de verovering van Jeruzalem door de christelijke strijders, tot de val van de laatste christelijke bolwerken in 1291.
In deze strijd speelden tempeliers een hoofdrol. Ze stonden op het slagveld doordat ze de elitetroepen van de christenen waren: goed georganiseerd en gedisciplineerd, in tegenstelling tot veel andere Europese ridders.
Ook in financieel opzicht was hun bijdrage onmisbaar. Ze waren schatrijk door het geld en de landgoederen die hun waren geschonken. Bovendien hadden ze een efficiënt systeem om in heel Europa en het Midden-Oosten betalingen te doen. Menig vorst leende geld van de tempeliers.
Hun populariteit, en daarmee hun rijkdom, hadden ze voor een groot deel te danken aan Bernardus van Clairvaux. Hij had de orde der cisterciënzers tot bloei gebracht. Zij waren teruggekeerd naar het eenvoudige leven dat de heilige Benedictus voor ogen had toen hij de benedictijnen stichtte. Diezelfde eenvoud kenmerkte de tempeliers. Bernardus schreef hun regel en maakte hen zo tot een orde van strijdende monniken.
Het zou interessant zijn om het ideaal dat Bernardus voor ogen had, te vergelijken met de veranderingen in het ridderideaal van die tijd. Van een ongeletterde vechtjas veranderde de ridder in een beschaafde man die opkwam voor de zwakkeren en geïnspireerd werd door deugden als rechtvaardigheid en trouw. Beïnvloedden de tempeliers deze ontwikkeling of werden ze erdoor beïnvloed?
Verder is de organisatie van de tempeliers opmerkelijk: op het slagveld, in het financiële verkeer en als exploitanten van landgoederen. En dan is er nog het religieuze aspect: hoe moeten we de opkomst van ridderorden als de tempeliers zien in de ontwikkeling van de Kerk als geheel?
Het boeiendste hoofdstuk is eigenlijk dat over de ondergang van de tempeliers. De Franse koning Filips IV had zo veel geld van hen geleend dat hij in 1307 besloot een einde te maken aan de orde, en dat lukte hem binnen korte tijd.
Voor velen is het een raadsel hoe zo’n machtige organisatie zo snel ten onder kon gaan. Het antwoord is dat Filips IV het recept gebruikte van elke meedogenloze heerser: een giftige cocktail van leugens, intimidatie en geweld.
Dan Jones, De tempeliers. De opkomst en ondergang van de tempelridders. Uitg. Omniboek, 480 pp., € 30,-, ISBN: 978 9401 9142 84
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
