Contemplatieve monniken blijven fascineren, vandaag de dag nog evenzeer als in 1927, toen Johan van Dijk zijn verkering verbrak en als frater Willibrord intrad bij de trappisten van Koningshoeven. Die abdij nabij Tilburg stond destijds bekend als de strengste van Europa, en het aantal monniken was er groot en groeiende.
Psycholoog Arnold van Dijk (1952) beschreef het leven van zijn oom tegen de achtergrond van de woelingen en veranderingen in Kerk en klooster in de afgelopen eeuw (die, zo blijkt opnieuw, niet pas met Vaticanum II begonnen). Dat zijn eigen sympathie bij de vernieuwers ligt, is helder, en incidenteel storend (net als de soms onnauwkeurige beschrijvingen van kerkelijke leer en praktijk).
Dom Willibrord zelf mag ook een vernieuwer genoemd worden, maar dan wel een oprechte: geen verandering om de verandering, maar verandering om in de moderne tijd een monnikenleven met diepgang mogelijk te maken, dat aantrekkelijk blijft voor jonge mensen. Een monnikenleven dat uiteindelijk om een vaste kern draait: God zoeken en vinden in een klimaat van soberheid en stilte.
Daarmee ontstijgt deze trappist het clichébeeld van de ‘moderne beeldenstormer’. Van de verburgerlijking die ook Koningshoeven binnendrong, moet Willibrord bijvoorbeeld niets hebben: hij blijft monnik in hart en nieren en is een veel gezocht geestelijk leidsman en biechtvader.
Of Willibrord ook op alle vlakken een goede abt was, is iets anders. De juiste dosis vernieuwing doorvoeren vergt bestuurlijke kracht en daadkracht, kwaliteiten waarmee hij niet bovenmatig gezegend leek.
Dat draagt waarschijnlijk bij aan enkele flinke inzinkingen, waarna hij langere periodes in kloosters elders doorbrengt om op krachten te komen. Uiteindelijk keert hij als ‘gewone’ monnik in zijn geliefde abdij terug, waar hij in 1989 overlijdt.
Arnold van Dijk schreef een toegankelijke biografie van redelijk beperkte omvang. Over sommige dingen wil je meer lezen, zoals Willibrords contact met Thomas Merton en André Louf en zijn duidelijk diepe innerlijk leven.
Andere dingen – de hints op een mogelijke worsteling met het celibaat – zullen onopgehelderd blijven: de oud-abt gooide helaas zijn persoonlijke correspondentie weg. Hoe dat ook zij, dit is een lezenswaardig portret van een man en zijn tijd.
Arnold van Dijk, Hoge idealen, nederige aanvaarding. Willibrord van Dijk en de vernieuwing van het kloosterleven. Uitg. Valkhof Pers, 280 pp., €19,50, ISBN 978 90 5625 519 0
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
