“Als er zich in de Kerk ook nog maar één misbruikzaak voordoet – op zichzelf al monsterlijk -, dan zal daar met de grootste ernst tegen worden opgetreden.”

Met een keiharde toespraak vol voorstellen, heeft paus Franciscus zondag de vierdaagse misbruiktop in het Vaticaan afgesloten.

Instrument van de duivel

De paus begon zijn toespraak door aan te geven dat kindermisbruik een wereldwijd probleem is, dat veelal binnen gezinnen plaatsvindt. Maar het universele karakter van deze plaag, zei Franciscus, “maakt het niet minder monsterlijk dat het ook binnen de Kerk gebeurt”.

Integendeel, “het onmenselijke van dit fenomeen op wereldwijde schaal wordt alleen maar ernstiger en schandaliger als het binnen de Kerk gebeurt, omdat het contrasteert met haar morele authoreit en haar ethishe geloofwaardigheid.”

De paus legde uit hoe bij de misbruik “de gewijde bedienaar, gekozen door God om de zielen naar verlossing te leiden, zich laat beheersen door zijn eigen menselijke zwakheid, of door zijn ziekte, om zo een instrument van de duivel te worden. In het misbruik zien wij de hand van het kwaad die zelfs de onschuld van kinderen niet spaart.”

Beter luisteren

Franciscus gaf de garantie dat er vanaf nu geluisterd zal worden naar de “gedempte en stille” schreeuw van “de kleinen, die in plaats van vaderschap en geestelijke begeleiding, onderdrukkers aantroffen”. “Die gil zal de door hypocrisie en macht verdoofde harten doen wakker schudden.”

Vanaf vandaag, beloofde de paus, “zal de Kerk praktische maatregelen nemen met als doel het luisteren naar, beschermen van en zorgen voor misbruikte, uitgebuite en vergeten minderjarigen, waar die zich ook bevinden.”

Best practices

In zijn toespraak noemde Franciscus acht terreinen waarop de Kerk zich zal concentreren. Die zijn geïnspireerd door best practices, ontwikkeld door een groep van tien agentschappen binnen de Wereldgezondheidsorganisatie:

De bescherming van kinderen, onberispelijke professionaliteit, een echte zuivering, vorming, versterking en controle van de richtlijnen van bisschoppenconferenties, begeleiding van misbruikslachtoffers, de digitale wereld en het misbruik daar, en meer aandacht voor de plaag van het sekstoerisme.

Praktische maatregelen

Er hoeft niet lang gewacht te worden op die praktische maatregelen. Pater Lombardi zei in de persbriefing van zondag dat er op korte termijn een pauselijk document – een motu proprio – zal verschijnen “over de bescherming van minderjarigen en kwetsbare mensen”.

Over een maand of twee zal de Congregatie voor de Geloofsleer een vademecum publiceren dat bisschoppen overal ter wereld helpt om hun taken en plichten beter te begrijpen. Verder sprak de paus over zijn intentie om een task force van competente mensen op te richten om de bisschoppenconferenties en de bisdommen met problemen te helpen.

Desondanks zijn er veel sceptische reacties, vooral van de slachtoffers, over de stappen die het Vaticaan wil zetten inzake seksueel misbruik.

Vervolg

“Er is veel goede wil om een vervolg te geven aan deze ontmoeting”, benadrukte pater Lombardi. Hij gaf aan dat een dag later, maandagochtend om 9 uur, het organiserend comité van de misbruiktop al een ontmoeting heeft met de hoofden van de verschillende instellingen binnen de curie.

Zo wil men meteen beginnen met het noodzakelijke werk om de voorstellen en ideeën die tijdens de top de revue passeerden, concreet te maken. Op zondagmiddag kwam het comité al samen om een planning te maken voor de follow-up van de misbruiktop.

Toedekken net zo erg

Een resultaat is in ieder geval al bereikt, zoals mgr. Scicluna zei tijdens de persbriefing: “Vanaf vandaag is het toedekken van misbruik net zo’n zware misdaad als het misbruik zelf.”

“Decennia lang hebben wij ons alleen maar geconcentreerd op het geweld zelf, maar ook het toedekken ervan is heel ernstig. Nu we ons daarvan bewust zijn geworden, is er geen weg meer terug.” (Vert.SK)