Met aandacht en gebed staan kerkelijke instellingen in Nederland en Vlaanderen stil bij de situatie in Israël en Palestina. “We willen de hoop op vrede niet opgeven, ook wanneer dat onmogelijk lijkt door het excessieve geweld van de laatste dagen.”

De Nederlandse bisschoppenconferentie plaatste dinsdag een bericht op haar website, waarin de bisschoppen aan de Joodse gemeenschap in Nederland laten weten geschokt te zijn door de plotselinge uitbarsting van geweld begin deze week. De brief is ondertekend door Hans van den Hende, voorzitter van de bisschoppenconferentie, en door Herman Woorts, bisschop-referent voor Kerk en Jodendom.

“Een woord van bemoediging” noemen de bisschoppen het korte briefje, dat zij hebben geschreven “in het besef dat u in het bijzonder door dit alles zeer geraakt wordt”. De bisschoppen laten weten dat zij “net als paus Franciscus” in gebed verbonden zijn en “bidden voor alle slachtoffers van terreur en angst”. Ook vragen ze dat “God duurzame vrede mag schenken aan allen”.

Interreligieus gebed

In Den Haag werd woensdagavond gebeden voor vrede. Het interreligieuze gebed was een initiatief van priester Ad van der Helm en rabbijn Awraham Soetendorp. Organisaties als het Overleg Joden, Christenen en Moslims, de Raad van Kerken in Nederland, de Haagse Gemeenschap van Kerken en de Stichting Prinsjesdagviering baden samen bij de vredesvlam van het Vredespaleis.

“We willen de hoop op vrede niet opgeven, ook wanneer dat onmogelijk lijkt door het excessieve geweld van de laatste dagen”, legt Van der Helm aan persbureau ANP uit. “We doen een oproep aan alle mensen van goede wil om met elkaar verbonden te blijven en de krachten te bundelen om deze hoop op vrede vast te houden.”

De afgelopen dagen bleken steunbetuigingen als het hijsen van vlaggen bij overheidsgebouwen een heikel punt te zijn. Het interreligieuze gebed in Den Haag is volgens Van der Helm neutraal bedoeld: “Het gebed is uitdrukkelijk geen statement voor of tegen partijen. In deze donkere tijd willen we samen zijn om naast elkaar te staan.”

‘Structurele schendingen’

Ook in Vlaanderen lijkt aarzeling te heersen over de juiste reactie op het conflict, dat niet zonder controverse is. Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen, twee katholieke hulporganisaties, hebben het geweld dat Hamas gebruikt veroordeeld, maar merken daarbij wel op dat Israël ook fouten heeft gemaakt in de omgang met Palestijnen.

“Geweld tegen burgers valt nooit te rechtvaardigen, ook niet in het licht van Israëls structurele schendingen van de rechten van de Palestijnen”, melden de organisaties. “Maar de daden van Hamas mogen geen vrijgeleide zijn voor Israël om oorlogsmisdaden te begaan tegen Palestijnse burgers.”

Broederlijk Delen vreest met name voor het lot van de twee miljoen inwoners van de Gazastrook, die volgens de organisatie mogelijk moeten boeten voor de daden van Hamas. “Onschuldige vrouwen, mannen, ouderen en kinderen dreigen bestraft te worden voor de daden van Hamas. Tijdens vorige escalaties en ook nu al zijn honderden burgers omgekomen door Israëlische bombardementen.”

‘Openluchtgevangenis’

Annemarie Gielen van Pax Christi vindt dat westerse leiders te eenzijdig zijn in hun steunbetuigingen aan Israël. “Westerse leiders benutten escalerend taalgebruik”, zegt ze. “Zo dragen ze bij tot een volgende ronde van geweld, in plaats van tot de-escalatie.”

Hoewel terreurorganisatie Hamas deze week de aanval opende, blijft haar organisatie kritisch over de rol van Israël in het conflict: “Gaza was al vele jaren een openluchtgevangenis. Dat is een onrecht dat Israël valt aan te merken: het blokkeren van dit landsgedeelte is een schending van het internationaal recht”, zegt Gielen.

Volgens haar kan echte vrede pas tot stand komen wanneer Israël zich terugtrekt uit Palestijns gebied. “Geweld stop je niet met geweld. Daarom pleitte Pax Christi in het verleden steeds voor het beëindigen van de bezetting van Palestijns gebied en voor het opstarten van nieuwe vredesgesprekken. Dat is nog altijd de enige weg om het bloedvergieten te stoppen.”