<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Onderzoek

Peiling KN: sterke daling in kerkgangers en vrijwilligers na corona; parochianen zien ook positieve effecten

Anton de Wit 16 maart 2023
image
Foto: CNS photo/Cilian Kelly

De coronapandemie mag voorbij zijn, de impact ervan heeft blijvende gevolgen voor het parochieleven. Dat blijkt uit een rondgang van Katholiek Nieuwsblad, drie jaar na de eerste kerkelijke lockdown.

De door velen al wel voorspelde teruggang in kerkbezoek, kan inmiddels ook cijfermatig onderbouwd worden. Tussen 2019 en 2022 was er sprake van een daling van maar liefst 36 procent van het aantal kerkgangers in een weekend. “Als je dit doorrekent, kom je op een gemiddelde daling uit van zo’n 14 procent per jaar, terwijl de daling in de jaren voor corona gemiddeld zo’n zes procent was”, zo zegt Joris Kregting van onderzoeksinstituut Kaski in KN.

Vrijwilligers

Maar er is nog een ander, minder voorzien effect: ook het aantal vrijwilligers liep fors terug. In het eerste coronajaar daalde dat aantal met tien procent, terwijl de daling in de voorgaande jaren drie tot vier procent was.

“Persoonlijk heb ik door het hele coronagebeuren veel meer mensen leren kennen”
- Parochievrijwilliger Annemarie de Boer in KN

“Bij kerkgangers kan de onderbreking door corona tijdelijk zijn, bij vrijwilligers is stoppen eerder definitief”, merkt Kregting op. En dat terwijl parochies de grootste moeite hebben om vrijwilligers te vinden.

Online enquête

Katholiek Nieuwsblad sprak niet alleen met onderzoekers en mensen die werkzaam zijn in het parochiepastoraat, maar hield ook een online peiling onder rooms-katholieke parochianen naar hun ervaring van de gevolgen van de pandemie.

Het beeld van de teruggang in kerkbezoek werd door een ruime meerderheid onderschreven: de kerkgang in de eigen parochie was iets minder dan voor corona volgens 43,8%, zelfs veel minder volgens 23,4%. Echter, 78,8% stelt zelf nog ongeveer even vaak naar de kerk te gaan als voor de pandemie – maar de enquête zal vermoedelijk vooral door actieve kerkgangers zijn ingevuld en pretendeert dan ook niet representatief te zijn voor de gehele katholieke gemeenschap.

Opvallend is verder dat er weliswaar vele veranderingen worden gesignaleerd – terugloop in kerkgang, digitale ontwikkelingen zoals de komst van livestreamvieringen, veranderende gebruiken tijdens de liturgie – maar dat een meerderheid van de ondervraagden (58,1%) de stelling onderschrijft: ‘Bijna alles is weer bij het oude in mijn parochie en daar ben ik blij om’.

Polarisatie

Ook in de persoonlijke waardering van corona-effecten tekent zich een paradox af: de meeste gevolgen die het vaakst als positief worden gewaardeerd (zoals digitale ontwikkelingen, geen handen meer schudden tijdens de vredeswens), scoren ook hoog op het lijstje van gevolgen die als negatief worden ervaren.

Dat is wellicht tekenend voor een polarisatie die ook binnen de kerkgemeenschap heeft plaatsgevonden rondom alle coronamaatregelen, en die ook merkbaar is in de antwoorden van vele respondenten. “Deze waanzin heeft alleen maar gezorgd voor een nog grotere kloof tussen mensen”, schreef een deelnemer aan de enquête. Een ander beklaagde zich over “onmenselijke en onchristelijke” reacties in de richting van gelovigen die zich niet wilden laten vaccineren.

Positief sociaal effect

Toch zien zowel kerkgangers als kerkelijk werkers ook veel positieve effecten van de coronapandemie in het parochieleven. “Persoonlijk heb ik door het hele coronagebeuren veel meer mensen leren kennen”, zegt parochievrijwilliger Annemarie de Boer in KN.

Meer lezen?

Lees Katholiek Nieuwsblad nr. 11 voor meer over dit onderwerp.

Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan!

Dit positieve sociale effect wordt ook in de enquête onder parochianen veelvuldig genoemd. Zo schrijft een deelnemer: “Doordat namenlijsten moesten bijgehouden worden, is een onthaalgroep ontstaan. Nu wordt iedereen welkom gegeten bij het binnenkomen, vaak bij naam. Heel fijn!”

Drempel verlaagd

Ook geloofsverdieping en aandacht voor het missionaire aspect van het kerk-zijn worden vaak genoemd als positief effect. Verschillende parochianen spreken van meer aandacht voor de kern van het geloof tijdens de liturgie en groei in persoonlijke devotie en deelname aan de sacramenten. “De eerste keer weer gezamenlijk met mensen in dezelfde kerk hardop het Onzevader, het Gloria en het Credo bidden maakte indruk.”

Volgens Arjan Bultsma, pastoor van de heilige Titus Brandsmaparochie in Bolsward, heeft met name de ontwikkeling van livestreamvieringen de drempel van parochies verlaagd voor geïnteresseerden. Dat sluit goed aan bij de missionaire opdracht van de parochie, zegt Bultsma in KN deze week: “De Kerk zelf is missie. Corona heeft geholpen om hier meer oog voor te krijgen.”

https://www.kn.nl/donaties/

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.