Het Vaticaan heeft de Kerk in Duitsland een openlijke tik op de vingers gegeven. In een korte verklaring wijst het erop dat het hervormingsproject ‘de Synodale Weg’ niet zomaar de structuur en leer van de Kerk kan veranderen.
De donderdag gepubliceerde verklaring is opvallend genoeg niet ondertekend door bijvoorbeeld het Dicasterie voor de Geloofsleer, de doctrinaire waakhond van het Vaticaan. De tekst werd gepubliceerd als ‘Verklaring van de Heilige Stoel’.
“Ter waarborging van de vrijheid van het Volk van God en de uitoefening van het bisschopsambt lijkt het nodig om duidelijk te maken dat de ‘Synodale Weg’ in Duitsland niet bevoegd is, om de bisschoppen en gelovigen te verplichten nieuwe bestuursvormen en nieuwe benaderingen van de leer en de moraal aan te nemen”, luidt de eerste alinea.
“Het is niet toegestaan”, zo vervolgt de verklaring, “in de bisdommen nieuwe officiële structuren of leerstellingen in te voeren die een verwonding van de kerkelijke gemeenschap en een bedreiging van de eenheid van de Kerk zouden behelzen.”
Tijdens de afgelopen plenaire zitting van de Synodale Weg werden enkele verregaande resoluties definitief aangenomen. Die betroffen onder meer de vraag naar wie bindende uitspraken kan doen over wat katholiek geloven inhoudt, en de rol van leken in het bestuur en de bisschopsbenoemingen in de Kerk.
Ook werden moties in eerste lezing besproken over versoepeling van de celibaatsverplichting voor priesters en openstelling van het diakenambt voor vrouwen. Deze thema’s komen opnieuw aan de orde in de volgende zitting, die van 8 tot 10 september plaatsvindt.
Het is niet de eerste keer dat het Vaticaan laat blijken de ontwikkelingen in Duitsland met argusogen te volgen. Zo schreef de paus in 2019 al een brief aan de Kerk in Duitsland, waarin hij waarschuwde voor een verkeerd begrepen synodaliteit. De huidige verklaring verwijst ook naar die brief.
Als lokale Kerken zich van de wereldkerk afscheiden, zo wordt Franciscus’ brief geciteerd, “verzwakken en verrotten zij en sterven ze. Vandaar de noodzaak om de eenheid met het hele lichaam van de Kerk altijd levend en effectief te houden”.
Het Vaticaan schrijft nu te hopen dat de Duitse resoluties “in het synodale pad zullen vloeien dat de wereldwijde Kerk neemt, ter wederzijdse verrijking en getuigenis van die eenheid waardoor het lichaam van de Kerk zijn trouw aan Christus de Heer laat blijken”.
Ook paus Franciscus’ vertegenwoordiger in Duitsland, aartsbisschop Nikola Eterovic, liet al enkele malen kritisch van zich horen. Tijdens de afgelopen zitting van de Synodale Weg deed hij in een toespraak een vergeefse poging al te driest synodaal enthousiasme in te dammen.
Verder verschenen eerder dit jaar kort na elkaar drie kritische brieven van groepen bisschoppen, gericht aan hun Duitse collega’s. Daaruit spraken zorgen over de eenheid binnen de Kerk, die zij onder druk zien staan, en wat zij zien als een capitulatie voor de tijdgeest. Ook van een op zich hervormingsgezinde kardinaal als Christoph Schönborn klonk onlangs kritiek.
De Duitse bisschoppen stellen echter dat verregaande resoluties die de hele Kerk aangaan, in Rome aangekaart zullen worden in het kader van het wereldwijde synodale proces.
Inmiddels wezen de Duitse bisschoppen en lekencomité ZdK de Vaticaanse kritiek van de hand: “Wij zullen niet moe worden te benadrukken dat de Kerk in Duitsland geen ‘Duits speciaal pad’ zal volgen. Toch zien we het als onze plicht om duidelijk te stellen waar in onze optiek veranderingen nodig zijn. Daarin voelen we al dat de problemen en vragen die wij benoemen wereldwijd gelijk zijn.”
Hoe dat ook zij, het is een teken aan de wand dat het Vaticaan zich genoodzaakt voelt zo openlijk op het belang van de eenheid in de Kerk te wijzen. De lang vooruitgeschoven vraag wanneer zich eigenlijk een breekpunt zal voordoen, komt hoe langer hoe meer op tafel te liggen. Het blijft hopen dat die nooit beantwoord zal hoeven worden.
De hele verklaring is hier te lezen (Duits en Italiaans).
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
