Paus Franciscus creëerde dit weekend twintig kardinalen. Steeds als we een nieuwe lading Prinsen der Kerk krijgen, steken enkele chronische misvattingen de kop op. Hier zijn er drie om te vermijden.

Het gaat niet om ‘liberalen versus conservatieven’

Onder westerse analisten leeft een natuurlijke tendens om te proberen de kardinalen in te delen zoals ze alle anderen indelen, namelijk in waar ze staan op het spectrum liberaal/conservatief.

Dit werkt over het algemeen redelijk goed voor Amerikanen en Europeanen. Zo is het een beetje reducerend, maar niet onjuist om te denken dat de nieuwe Amerikaanse kardinaal Robert McElroy aan de linkerzijde van het traditionele zwaartepunt binnen de Amerikaanse bisschoppenconferentie staat.

Deze links-rechts-indeling heeft echter de neiging om te falen zodra je het westers luchtruim verlaat. Probeer bijvoorbeeld Anthony Poola – India’s eerste kardinaal uit de klasse van ‘onaanraakbaren’ – maar eens te vinden op dat spectrum. Of kardinaal Virgilio do Carmo da Silva uit Oost-Timor.

Niet alleen weten we niet waar deze mannen staan – de links-rechts-indeling is vaak gewoon niet van toepassing. Prelaten uit zich ontwikkelende landen zijn bijvoorbeeld vaak behoorlijk traditioneel in de leer, maar extreem progressief op het vlak van sociale rechtvaardigheid.

Bovendien baseren zij hun perspectieven grotendeels op hun lokale situatie. Vermoedelijk is de nieuwe kardinaal Peter Okpaleke uit Nigeria veel bezorgder over corruptie, sektarisch geweld en veiligheid – de zaken die zijn land momenteel domineren – dan over transgenderrechten of de juridische status van abortus, die de scheidslijnen in bijvoorbeeld de Verenigde Staten bepalen.

Het katholicisme is een wereldwijde godsdienst, een feit dat het College van Kardinalen in het Franciscus-tijdperk steeds meer weerspiegelt. We moeten dus stoppen met pogingen dat in primair westerse termen te analyseren.

Het zijn geen Vaticaan-experts

Onder buitenstaanders leeft ook een natuurlijke tendens om aan te nemen dat een kardinaal alle ins and outs van het Vaticaan kent. Dat is gewoon niet zo – de meeste van deze kardinalen zouden als eerste toegeven dat de Romeinse wandelgangen hun net zo vreemd zijn als het poolgebied of afgelegen eilanden in de Stille Oceaan.

Ik durf bijvoorbeeld te wedden dat van de zestien nieuwe kardinalen die in een conclaaf mogen stemmen, er maar twee meer dan drie van de tien beklaagden in het Vaticaanse megaproces bij naam zouden kunnen noemen.

De meesten kunnen vermoedelijk kardinaal Angelo Becciu aanwijzen. Maar ik denk dat bijna niemand daarna Raffaele Minione of Gianluigi Torzi zou kunnen aanwijzen, de Italiaanse financiers die het Vaticaan zouden hebben opgelicht.

Ik interview al 25 jaar kardinalen en dat gaat gewoonlijk zo: we spreken een tijdje on the record en in die tijd stel ik de vragen. Dan volgen er enkele minuten waarin het opnameapparaat uit staat – en daarin stellen zij vragen over wat er in ’s hemelsnaam gebeurt in Rome. Collega’s die het Vaticaan volgen, hebben waarschijnlijk dezelfde ervaring.

Daar komt bovenop dat paus Franciscus zo veel kardinalen uit de uithoeken van de wereld heeft benoemd. Niet alleen werken zij niet in het Vaticaan, zij hebben er door de jaren heen ook zeer weinig tijd doorgebracht. De helft van de tijd weet de Romeinse ober die hun diner serveert, meer van de Vaticaanse machtsspelletjes dan zij.

Als je een gewone katholiek bent met een zorg over het Vaticaan, is er natuurlijk niets op tegen dat je die tegenover je kardinaal uit. Ze worden uiteindelijk immers geacht de naaste adviseurs van de paus te zijn. Je moet alleen niet verwachten dat hij noodzakelijkerwijs meer weet van wat er echt gebeurt, dan jij doet.

Het zijn geen boezemvrienden

Sinds het consistorie dit weekend zijn er 226 kardinalen, van wie er 132 in een conclaaf mogen stemmen. Er is een tendens om aan te nemen dat de leden van zo’n kleine club elkaar allemaal goed kennen. Maar toen Crux onlangs een van de nieuwe kardinalen vroeg, hoeveel andere kardinalen hij persoonlijk kende, was het veelzeggende antwoord: “Ongeveer zeven.”

Dat mag aan de lage kant van het gemiddelde zijn geweest, maar het is waar dat veel van de huidige kardinalen in feite vreemden voor elkaar zijn. Gezien Franciscus’ voorliefde voor het uitdelen van rode hoedjes op onwaarschijnlijke plaatsen, is dat ook natuurlijk. Hoe groot is immers de kans dat de kardinaal van Ekwulobia in Nigeria de boezemvriend is van zijn collega in, zeg, Singapore of Mongolië?

Veel waarnemers gaan er vanuit dat het echte doel van de tweedaagse bijeenkomst van kardinalen na het consistorie niet zozeer om de Vaticaanse hervormingen draait. Veel van deze kardinalen weten immers weinig van het Vaticaan, en twee dagen is nauwelijks genoeg voor een betekenisvolle stoomcursus.

Wat de sessie wel doet, is hun een kans geven om elkaar ten minste te ontmoeten, en enige voeling te krijgen met elkaars zorgen en ervaringen.

Dit alles kan niet anders dan een impact hebben op de keuze van een paus, wanneer dat moment ook komt.

De onbekendheid met elkaar is groter geworden onder paus Franciscus. Dat betekent dat het rond het volgende conclaaf voor een groot deel om introducties en niet zozeer om verkiezingscampagnes zal moeten draaien.

De moraal van het verhaal

Misschien is dit de moraal van het verhaal: als je een kardinaal bekijkt, probeer dan je verwachtingen te temperen. Ja, ze hebben de hoogste positie in de Kerk met uitzondering van het pausschap zelf. Maar dat maakt hen geen experts op alle vlakken – inclusief veel vlakken waarover jij heel graag alles wilt weten. (Vertaling Peter Doorakkers)

John L. Allen Jr. is hoofdredacteur van Crux, waar deze analyse eerder verscheen.