<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Analyse

Civitas Christiana onder vuur vanwege misleidende mailcampagnes en schimmige financiën

Anton de Wit 23 mei 2023
image
Protest van Civitas Christiana op het Amsterdamse Leidseplein in 2017, tegen de vertoning van de film Benedetta van Paul Verhoeven. In het midden, met pet, voorman Hugo Bos. Foto: Friso Spoelstra - ANP/Hollandse Hoogte

De actiegroep Civitas Christiana misleidt donateurs in de wijze waarop zij geld werft voor campagnes die bedoeld zijn voor de bescherming van traditionele christelijke waarden. Dat concludeert het Reformatorisch Dagblad op basis van grondig onderzoek naar de campagnes en financiën van Civitas Christiana en gesprekken met diverse (ex-)werknemers. 

Het is een ontluisterend tweeluik dat Reformatorisch Dagblad afgelopen vrijdag en zaterdag publiceerde. Op basis van een onderzoek naar 600 campagnemails en het bestuderen van openbare documenten, concludeert de christelijke krant dat er weinig deugt van de wijze waarop Civitas Christiana geld inzamelt, via campagnes als Cultuur onder Vuur, Gezin in Gevaar, Stirezo en ‘Mijn Onbevlekt Hart zal triomferen’. Medewerkers die daar in toenemende mate gewetensnood bij ervoeren, werden onder druk gezet of aan de kant geschoven.

Bidden om de dood van de paus 

Uit het relaas van de voormalige werknemers komt het beeld naar voren van een sektarische en militante organisatie. Tegenstanders buiten maar ook binnen de Kerk worden vurig en openlijk gehaat; zo werd er volgens een ex-medewerker zelfs voor de dood van paus Franciscus gebeden. 

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

Ook het beeld dat het RD schetst van de opdringerige fondswervingstactieken is verbijsterend. Zo blijkt de stichting meermaals dezelfde campagne te hebben gebruikt terwijl het benodigde geld allang binnen was.

‘Tegenactie’

In juli 2021 verstuurde Civitas-vehikel Gezin in Gevaar verschillende wervingsmails omdat men 21.000 euro nodig beweerde te hebben voor een “tegenactie” tegen D66-minister Ingrid van Engelshoven. Zij had het volgens voorman Hugo Bos op zijn actiegroep gemunt.  

“Ik dacht: Ik zit hier lekker te eten op kosten van iemand die geld stortte voor de prolifezaak”
- Ex-medewerker Civitas Christiana

Maar nadat het benodigde bedrag was binnengehaald, en zelfs meer, startte enkele dagen later exact dezelfde campagne, met exact hetzelfde streefbedrag, maar dan uit naam van Stirezo, de pro-life-tak van Civitas. Ook daar werd het bedrag ruimschoots binnengehaald. Wat er vervolgens van de beloofde “tegenactie” terecht is gekomen, blijft onduidelijk. 

‘Schoolvoorbeeld van bedrog’

Als klap op de vuurpijl wordt de campagne begin 2023 nog een keer herhaald door zowel Stirezo als Gezin in Gevaar. Alleen de naam van Van Engelshoven is vervangen door die van haar D66-collega Robbert Dijkgraaf. Een “schoolvoorbeeld van bedrog”, noemt een anonieme ex-werknemer het in RD. “De gedachte is: het werkt, dus we doen het nog een keer.” 

Eenzelfde methode werd toegepast bij een bedelbrief voor extra beveiliging rond het voormalige pand van de stichting in Heilig-Landstichting. Die was naar eigen zeggen hoognodig vanwege bedreigingen door antifascisten. De campagne was succesvol en werd in vergelijkbare vorm nog eens herhaald. In totaal werd ruim 32.000 euro geworven, maar het hekwerk kwam er nooit.

Armer voordoen dan men is

Volgens Bos is het geld uiteindelijk gebruikt voor de aanschaf van het nieuwe pand van Civitas in Veenendaal. Met deze aankoop in 2021 was volgens het RD 1,2 miljoen euro gemoeid en kon de stichting die aankoop doen zónder hypotheek af te sluiten. Wel werden donateurs opnieuw bestookt met verzoeken om bij te dragen, omdat Civitas zich met dit nieuwe pand “een zware hypotheek” op de hals had gehaald… 

Een beproefde methode van de stichting is om zich armer voor te doen dan men is, zo bevestigen diverse bronnen tegen het RD. In mails aan donateurs wordt dan bijvoorbeeld gezegd dat men met de handen in het haar zit omdat men een advocatenrekening niet kan betalen, terwijl medewerkers en sympathisanten geregeld gefêteerd worden met luxe diners met champagne en kaviaar. “Ik dacht: Ik zit hier lekker te eten op kosten van iemand die geld stortte voor de prolifezaak”, zegt een oud-medewerker met gewetenswroeging. 

Ondoorzichtige financiën

De financiële verantwoording is daarbij “ondoorzichtig en summier”, aldus het RD. De formele penningmeester spreekt geen Nederlands en lijkt zich weinig met de boekhouding te bemoeien. De jaarverslagen van de stichting worden naar eigen zeggen door een “externe deskundige” gecontroleerd, maar over een accountantsverklaring lijkt men niet te beschikken. In een reactie aan de onderzoeksjournalisten van het RD beperkt Civitas zich op dit punt tot de opmerking: “We zijn u geen uitleg verschuldigd over de details die u vraagt.” 

Sowieso is de reactie van Hugo Bos aan het RD summier. Hij weigerde een persoonlijk gesprek en ging ook niet in op een mail van de RD-redactie met 65 gedetailleerde vragen. Wel gaf hij een reactie in algemene termen. 

‘Politieonderzoek’

Inmiddels heeft Bos wel uitvoeriger gereageerd op de website van Gezin in Gevaar. Daar doet hij de vragen van het RD af als “een politieonderzoek, met allerlei insinuaties in de vorm van retorische vragen”. Daarbij: “Om elk detail te beantwoorden zou evenveel of meer ruimte in beslag nemen dan het toch al lange en moeilijk leesbare artikel van het RD.” 

Een vreemde redeneertrant: als je van een redactie – zoals het hoort – de gelegenheid krijgt om te reageren op aantijgingen vanwege misleiding, financieel wanbeheer en sektarisme, dan zouden de omvang en leesbaarheid van het artikel toch de minste van je zorgen moeten zijn. 

Verbaal rookgordijn

In plaats van serieus en systematisch op de toch ernstige beschuldigingen in te gaan, werpt Bos in zijn repliek een verbaal rookgordijn op. Hij wentelt zich in slachtofferschap, haalt er allerlei zaken bij die niet relevant zijn en beantwoordt welbeschouwd niks. En intussen wel klagen over de journalistieke methoden van het RD. 

Met die journalistieke methoden is echter niets mis. Met de methoden waarmee Civitas Christiana goedgelovige donateurs jaarlijks vele tonnen uit de zak klopt, des te meer.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.