Paus Franciscus heeft een dissidente Amerikaanse bisschop uit zijn functie gezet. Een onvermijdelijke stap, maar het toont ook de verlegenheid van de Kerk in de omgang met een moderne, identiteitspolitieke vorm van katholicisme.
In het gekkenhuis zegt de gek: ‘Ik ben niet gek, de rest van de wereld is gek – de directeur van dit gekkenhuis voorop.’ Zo is het ook in de Kerk, waar de ketter zegt: ‘Ik ben geen ketter, de rest van de Kerk is een ketter – en vooral de paus.’
Van dat kaliber is bisschop Joseph Strickland van Tyler, Texas. Een man die, zoals helaas wel meer geestelijken, onder het mom van de redelijkheid zijn verstand verloor, en onder het mom van orthodoxie zijn geloof eraan gaf.
“Het bisdomsambt heeft een identiteitspolitieke lading gekregen die het vroeger nooit in die mate had”
Tweet dit!
Echt orthodox geloof houdt immers vertrouwen in de Kerk, zelfs waar men de vertegenwoordigers – terecht of onterecht, dat maakt verder niet uit – wantrouwt. Orthodox katholiek geloof houdt vertrouwen in het Petrusambt, zelfs wanneer men de huidige opvolger van Petrus – wederom: om goede of minder goede redenen – niet pruimt.
Zo niet bisschop Strickland, die zijn grondige hekel aan paus Franciscus nooit onder stoelen of banken heeft gestoken. Die zelfs de heilige Geest loochent door openlijk te beweren dat deze paus de zetel van Petrus ‘gestolen’ heeft, en de ‘ware paus’ Benedictus aan de kant geduwd heeft. Iemand die de aan hem toevertrouwde kudde laat verdwalen in schimmige extreemrechtse complottheorieën over een ‘Deep Church’, ‘Deep State’ en ‘Great Reset’.
Paus Franciscus kon niet anders dan de consequentie trekken van Stricklands eigen verwijdering van de Kerk (en überhaupt het gezonde verstand): namelijk hem ontslaan. Dat deed hij dan ook, op 11 november – de elfde van de elfde, dag van de gekken, maar dat zal toeval zijn.
In een kort Vaticaans communiqué werd de verwijdering van Strickland uit zijn functie aangekondigd, zonder opgaaf van reden, gevolgd door de even summiere mededeling dat bisschop Joe Vásquez van het naburige Austin als apostolisch administrator is aangewezen om het bisdom te leiden tot er een opvolger is benoemd.
Een volkomen begrijpelijke en legitieme stap, er zat – juist ook met het oog op het zielenheil en de geestelijke gezondheid van de kudde van deze herder – niets anders op.
Maar hier zit meteen ook de angel in het hele verhaal. Iets waar de Kerk eigenlijk nog geen antwoord op heeft. Vroeger was een bisschop in zekere zin een regionale herder, hét gezicht van de Kerk in bepaalde streek. Een op hol geslagen bisschop in Tyler, Texas, was dan ook vooral een probleem in Tyler, Texas.
Maar we leven nu in andere tijden. Katholicisme is keuzekatholicisme geworden; mensen accepteren niet per se de toevallige herder van hun eigen dorp, ze kiezen zelf een herder die hen aanstaat. Dankzij digitalisering en mondialisering kan dat ook, regionale grenzen zijn in feite betekenisloos geworden. De volgersschare van deze bisschop gaat de grenzen van Tyler, Texas dus ook ver te buiten.
Het bisdomsambt heeft hiermee een identiteitspolitieke lading gekregen die het vroeger nooit in die mate had. Met alle gevaren van dien – dat zien we bij Strickland. Het nieuws van het ontslag van een bisschop op de Texaanse prairie was ineens wereldnieuws; althans, voor mensen in deze identiteitspolitieke uithoek van de Kerk, de cowboys van de digitale prairie.
Laat dat nu ook een bijzonder luidruchtige uithoek zijn. Die ook meteen moord en brand riep, en van Strickland een martelaar van het ‘Ware Geloof’ maakte. En uiteraard bevestigde paus Franciscus hiermee ook zijn status als kwade genius van de ‘Deep Church’, die ieder onwelgevallig geluid dictatoriaal het zwijgen oplegt.
Een weldenkend mens kan om zoveel baarlijke nonsens als het goed is meewarig het hoofd schudden, en doorgaan met z’n leven. Het grote punt van zorg is echter, dat we niet in weldenkende tijden leven. Via de digitale roeptoeter krijgt iedere gek zijn stem, en wordt hij gehoord door een miljoenenpubliek.
We kunnen dit soort extremistische stemmen als de zoveelste ‘Amerikaanse ketterij’ makkelijk terzijde schuiven, maar veel mensen – zeker jonge mensen, die nog zo zoeken naar hun eigen plekje in deze onoverzichtelijke wereld – zijn er wel degelijk vatbaar voor. Die verdienen, als tegengif, een authentiek katholiek geluid, wars van extremisme; een katholicisme dat alle identiteitspolitieke valkuilen vermijdt.
De door Strickland zo verfoeide synode over synodaliteit riep onder meer op tot meer inzet voor digitale missionering. Deze casus onderstreept het belang daarvan, maar maakt meteen ook het belangrijkste knelpunt helder. Tussen alle gekken moet de Kerk proberen een stem te laten horen die zo gek nog niet is. Ga er maar aanstaan.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
