Nederlandse taferelen in het land van de fenomenale kerken, kathedralen en basilieken. De Italiaanse Kerk staat volgens een Italiaanse socioloog aan de rand van de afgrond. “De voelbare schok komt wanneer de oudere leeftijdscategorie het toneel gaat verlaten.”
Hoogleraar Luca Diotallevi publiceerde een onderzoek in zijn onlangs verschenen boek, dat een analyse biedt van de ontkerkelijking in Italië. Het aantal kerkgangers is tussen 1993 en 2019 niet alleen veel kleiner geworden, concludeert de socioloog, maar is ook grondig in samenstelling veranderd.
In 1993 bezocht 37,3 procent van de Italianen wekelijks een religieuze dienst, blijkt uit het boek La Messa è sbiadita (De Mis is vervaagd). Dat aantal daalde in 2019 met ruim dertien procent. Strikt gezien zijn alle religies hierin meegenomen. Maar omdat Italië overwegend katholiek is, gaan de cijfers voornamelijk over katholieken.
Uit het onderzoek komen ook nieuwe trends naar voren. Zo neigen katholieken die niet meer regelmatig naar de kerk gaan, al heel snel de kerkgang compleet los te laten. Daar blijft het niet bij: steeds meer Italiaanse vrouwen vervallen in rap tempo tot niet-praktiserende katholieken.
Tussen 1993 en 2019 – de onderzochte periode – bezocht circa veertig procent minder vrouwen wekelijks een kerk. Ter vergelijking: bij mannen bedroeg de daling in dezelfde periode dertig procent.
Dat heeft verregaande gevolgen voor de toekomstige generatie Italiaanse katholieken. Vrouwen spelen namelijk traditioneel een wezenlijke rol als het gaat om het overdragen van het geloof aan kinderen en kleinkinderen.
De impact van de coronapandemie op de Italiaanse kerkgang wordt door Diotallevi met een korrel zout genomen. Hij ziet weinig schommelingen in de cijfers van de coronajaren 2020 en 2021. De daling is al voor de coronapandemie in gang gezet, relativeert hij.
Uit cijfers van het Italiaanse bureau voor de statistiek Istat blijkt het land al zeker twintig jaar met een gestage daling van het aantal actief religieuze mensen te kampen. In 2001 was 36,4 procent praktiserend, in 2022 amper 19 procent – bijna een halvering.
“Italiaanse katholieken die niet meer regelmatig naar de kerk gaan, neigen al heel snel de kerkgang compleet los te laten.”
Tweet dit!
De scherpste daling (vier procent) van de afgelopen jaren was volgens Istat zichtbaar tussen 2019 en 2020. Tijdens het hoogtepunt van de coronapandemie werden ook in Italië maatregelen genomen door kerken, die vaak veel verder gingen dan in Nederland.
De cijfers van het Istat spreken Diotallevi’s beweringen over het effect van corona dus tegen, maar in de Italiaanse krant Avvenire legde de socioloog uit dat hij vindt dat de gevolgen van de coronacrisis “geen alibi” mag zijn voor de Italiaanse Kerk.
De echte schok moet volgens Diotallevi nog komen, en zal pas voelbaar zijn “wanneer de oudere leeftijdscategorie het toneel zal verlaten”. Ouderen vormen, zoals in andere Europese landen, het grootste deel van de kerkgangers.
Dat het van oorsprong katholieke Italië, met al zijn prachtige basilieken en kathedralen, te maken zal krijgen met lege kerken, dreigt binnen afzienbare tijd rauwe werkelijkheid te worden. En dat juist in een land met een rijke katholieke traditie.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
