Pastoor David van Dijk (47) is pas net priester als hij merkt dat het opdragen van de Mis hem zwaar valt. Talloze gedachten schieten door zijn hoofd. Een echtpaar is zestig jaar getrouwd. Staan ze wel op de intentielijst? Zou het goed gaan met mevrouw De Jong, die een uitslag zou krijgen? En waar is het briefje van het koor?

Hakken in het zand

“Het was geen gebed zonder eind, maar een gedachte zonder eind”, zegt Van Dijk, die zijn verhaal doet in zijn pastorie in het Brabantse Reusel. Ook deze priester ontkomt er niet aan: zijn parochie moet naar een model toe van pastorale eenheden, met één kerkbestuur en één parochieblad. Een aantal parochianen zet de hakken in het zand. De jonge priester maakt zich daar zorgen over.

“Wanneer er een kerk moet sluiten denk je: ‘Ik laat nu al deze mensen in de steek’. Daar heb ik maandenlang van wakker gelegen. Daarnaast heeft de gemiddelde priester een volle agenda. Ik holde van a naar b, maar kwam eigenlijk niet toe aan dingen regelen. Ik was rusteloos. Op een gegeven moment was ik zo druk dat mijn moeder zei: ‘David, het ligt niet aan jou, maar sinds je priester bent, hebben we niets meer aan jou’. Mijn moeder bedoelde het goed. De parochie nam heel mijn leven in beslag.”

Grote klap

In 2005 krijgt de jonge priester nog een grote klap. Zijn moeder krijgt kanker, op relatief jonge leeftijd. Van Dijk is enig kind. Zijn moeder overlijdt in 2011. In 2006 komt er een gewapende overval bij. De priester wordt drie kwartier lang gegijzeld in zijn toenmalige pastorie in Maarheeze.

“Ze hadden me vastgebonden met tie-wraps. Het lukte mij om door het raam naar buiten te springen. De overvallers sloegen op de vlucht. Dat was kort voor mijn burn-out.”

‘Ineens was alles zwart’

En die burn-out liet niet lang op zich wachten. Op 31 mei 2007 zat Van Dijk achter zijn pc. “De computer crashte. Op dat moment crashte ik ook. Van de ene op de andere seconde. Ineens was alles zwart. Ik kon niet meer verder.”

Een goede vriend belde de huisarts, die naar de pastorie snelde. Van Dijk moest direct vertrekken. “Zodra je het dorp uitrijdt, ben je al voor de helft beter”, zei de huisarts tegen hem. Hij pakte zijn spullen en verbleef enige tijd bij een vriend.

Klein kringetje

“Ik draaide mee in een klein kringetje van drie, vier mensen. Ik had totaal geen behoefte aan andere contacten. De rest was onveilig. Vervolgens ben ik daar heel moe en ziek geworden. Ik lag drie weken op bed, en was af en toe wakker. Soms wat gegeten, wat gedronken, wat boeken gelezen, en voor de rest geslapen. Ik krabbelde langzaam weer op. Die kring van mensen om mij heen werd langzamerhand groter. Ik heb er drie maanden uitgelegen.”

Waar zijn burn-out aan lag? Van Dijk denkt vooral aan één oorzaak: alles in de hand willen houden. De priester heeft deze neiging na zijn burn-out steeds meer los kunnen laten. Hij staat er meer ontspannen in, hij is pragmatischer geworden. Ook ziet hij humor als een broodnodig medicijn om te relativeren.

Accu opladen

“Natuurlijk is het belangrijk dat een parochie goed loopt. Maar je bent ook maar een mens met je talenten en eigenaardigheden, zwaktes en blinde vlekken. Wanneer er dingen misgaan, ligt het ook niet altijd aan jou. Volgende keer beter.”

Een priester moet er ook voor waken om zich niet mee te laten sleuren in negativiteit, zegt Van Dijk. “Ik ben een mens en als ik mijn menselijke accu niet kan opladen, kan ik ook niets voor mensen betekenen. Het is goed om een dag te hebben om lekker leeg te lopen. En nee is ook een antwoord. Priesters moeten beschikbaar zijn, maar wel op een normale manier. Ik weet nu: ik ben geen wasmachine.”