Hoewel de deelname aan en opbrengsten van de Actie Kerkbalans al jaren kelderen, groeit de geefbereidheid van katholieken. Dat blijkt uit een analyse van de resultaten van de inzamelactie over een periode van tien jaar.
De jaarlijkse Actie Kerkbalans, een gezamenlijk initiatief van de katholieke en protestantse kerken in Nederland, is één van de belangrijkste inkomstenbronnen van parochies. Katholiek Nieuwsblad vergeleek de cijfers van expertisecentrum Kaski over de periode van 2006 tot en met 2016 (de recentst beschikbare cijfers). In die periode daalde de deelname van katholieken aan Kerkbalans aanzienlijk.
In 2006 maakte 45% van de katholieke huishoudens een bijdrage over aan hun parochie in het kader van de jaarlijkse actie; in 2016 was dat 32 % – een afname van bijna 29%. Ook de totale opbrengst daalde, maar niet zo fors als de deelname. In 2006 bracht de actie ruim 59 miljoen euro op, in 2016 een kleine 48 miljoen: een afname van bijna 19%. Daaruit blijkt dat nog wel deelnemende katholieken gemiddeld meer geven dan tien jaar geleden: uitgaand van een gelijkblijvend aantal katholieke huishoudens gaat het om een gemiddelde toename van ongeveer 14 % per huishouden.
In de Kaski-cijfers vallen verder de grote regionale verschillen op. De hardste klappen vallen in de bisdommen Breda en Den Bosch. Daar zijn zowel de deelname als de inkomsten sinds 2010 dramatisch teruggelopen– aanzienlijk meer dan het landelijk gemiddelde. Juist in de van origine katholieke regio’s is de terugloop dus het duidelijkst zichtbaar, hoewel Limburg nog redelijk in pas loopt met het landelijke gemiddelde.
In het noorden lijkt men het minst last te hebben van de ontkerkelijking. Deelname en opbrengst daalden in het bisdom Groningen-Leeuwarden in het voorbije decennium met slechts iets meer dan 3 %. Wel daalde in de noordelijke provincies de geefbereidheid iets. Ook in dat opzicht tekent zich een verschil af tussen Noord en Zuid. Katholieke huishoudens in de bisdommen Groningen-Leeuwarden, Haarlem-Amsterdam en het aartsbisdom Utrecht geven gemiddeld wat minder aan Kerkbalans dan tien jaar eerder – de opbrengsten daalden er sneller dan de deelname. In de zuidelijke bisdommen is dat precies andersom. Het bisdom Rotterdam springt er tussenuit: hoewel de deelname aan de actie er met bijna 24% daalde, liep de opbrengst met slechts 3% terug. Gemiddeld zijn de nog deelnemende katholieken daar ruim 27% meer gaan geven aan Kerkbalans.
De geefbereidheid van katholieken is notoir laag: het gemiddelde bedrag van € 86,- in 2016 komt nog niet in de buurt van de richtlijn van 1 % van het netto jaarinkomen – bij een modaal inkomen zou dat € 370,- zijn.
Deze week is in Katholiek Nieuwsblad een uitgebreide analyse te vinden van de cijfers van de Actie Kerkbalans. (Neem nu een (proef-)abonnement.)
