Blijf in gesprek met de sceptici. Die oproep deed het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een uitvoerige studie naar sceptische visies in het coronadebat. Hoe gingen overheid en media daarmee om? Kort gezegd: veel te afwijzend, zo concludeert het SCP, waardoor mensen zich in een hoek gezet voelden, niet serieus genomen.
Nu denk ik dat het hele sentiment van ‘zich niet gehoord voelen’ een moderne mythe is die op zijn beurt ook wel een wat diepere, kritische analyse verdient. Overal werden sceptische geluiden gehoord, waardoor het rituele ‘daar hoor je nooit iemand over’ op een gegeven moment iets potsierlijks kreeg.
“Het publieke debat leed in coronatijd eerder aan een tekort dan aan een teveel aan scepsis”
Tweet dit!
Daarbij: je kunt noch van de overheid, noch van de media verwachten dat ze op ieder geluid even serieus ingaan. Niet iedere hatelijke oprisping verdient een begripvol weerwoord.
Toch biedt het SCP-rapport de nodige stof tot nadenken. Vooral ook over de rol van beeldvorming over en weer. Die was stuitend zwart-wit: zoals menig scepticus overheid en media als één pot nat beschouwde, zo werden ook die sceptici zelf nogal eens op één hoop gegooid en om de minste kritische vraag tot ‘wappie’ bestempeld.
Media wakkerden dat aan vanuit een neiging om “conflict als invalshoek” te kiezen, zo lezen we in het rapport. Twee duidelijk omschreven groepen met botsende waarheden doen het nu eenmaal beter aan de talkshowtafels. De focus komt dan primair op de uitwassen te liggen: de onwetenschappelijke claims, de complottheorieën, de bedreigingen aan het adres van politici en wetenschappers.
Het is heel gemakkelijk (en vaak terecht) om die te veroordelen, in de hoek te zetten, te ridiculiseren. Maar daar klopt de klacht van zeker de meer genuanceerde sceptici dat zij niet gehoord worden toch in zoverre, dat er slecht geluisterd wordt naar wat men bedoelt te zeggen, wat er achter en onder het conflict steekt.
Heel anders ziet een publiek debat eruit waarbij we ons niet blindstaren op de botsende meningen, maar op de gedeelde zorgen. Zorgen die in zichzelf namelijk heel redelijk en legitiem zijn: over gewilde en ongewilde effecten van maatregelen bijvoorbeeld, of over vrijheid en vrijheidsbeperking, over nut en noodzaak en bijwerkingen van vaccinaties enzovoort.
De journalistiek had zich hierin veel nadrukkelijker kunnen onderscheiden (zeker ten opzichte van sociale media die in hun wezen een kritiekloze vergaarbak van meningen zijn) door steeds de juiste kritische vragen te stellen aan iedereen: aan beleidsmakers, wetenschappers, de medische sector, en ja, ook aan de coronasceptici van divers pluimage.
Eigenlijk leed het publieke debat in coronatijd eerder aan een tekort dan aan een teveel aan scepsis. Welbegrepen scepsis wel te verstaan, die welwillend maar volhardend doorvraagt, geen genoegen neemt met politieke oneliners, die karikaturen over en weer doorprikt, ruimte biedt voor gedegen weerwoord. Dat type gezonde scepsis hebben we inderdaad te weinig gehoord.
 |
Gratis kennismaken met KN?Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad van deze week. Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan! |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
